Urxente

imagesIgnacio Castro Rey. Non somos racistas, pero hai que recoñecer que EEUU, na imaxe que nos brinda Moore, ponnos a proba. Fahrenheit 11/9, o último dos seus documentais, roza o tétrico. Moi triste ás veces, gracioso e provocador noutros momentos, intelixente e emotivo case sempre, fai que saiamos da sala co corazón nun puño. Na súa potencia arrepiante, esta vez non vemos a demagoxia. Si, o peor pode ocorrer entre nós. A aproximación que o autor de Roger & me e Bowling for Columbine fai ao complexo fenómeno chamado Donald Trump achégase agora, cun uso moi efectivo da cadencia sonora e visual, ao xénero de terror. O que é peor, con figuras absolutamente cotiás (tamén a desgairada do mesmo Moore) que nos aproxima outra vez á banalidade do mal… e do ben.

Moore non só confirma por que moitos, que non somos xenófobos, endexamais volveremos á nación máis policial do mundo: “inmisericorde”, di unha amiga atea. Este documental tamén sostén que Trump é só o epifenómeno dun horror moito máis fondo. Parte deste traballo está dedicado a desentrañar como o Partido Demócrata preparou o terreo ao millonario neoiorquino. Non só este novo Fahrenheit confirma con detalle o que xa sabiamos de Hillary Clinton e Obama, que son un par de gánsters ben vestidos, senón que se atreve a dicir o que algúns xa desexamos pensando no porvir de México: o “pendejo” Donald ten a vantaxe dunha infección crónica que ao fin rebenta. Con el poñémoslle por fin cara e palabras á enfermidade que eles chaman USA. Unha nación “construída sobre o xenocidio”, recordaba Moore nun filme anterior.

1541779477048É normal que o percorrido sexa ás veces sórdido. Se a cámara non nos serve a panorámica celeste da nomenklatura capitalista, que a esquerda europea adora, non hai moitas razóns para esperanza. E a impresión arrepiante redóbrase debido ao que esta cinta ten de simplemente humana. Nela Moore, que xamais renegou das súas orixes católicas, realiza ante todo unha aproximación ao sufrimento de carne e óso; aos rostros da dor e a desolación, con primeiros planos de tormentos persoais. Xusto o que endexamais faría un político profesional, que se limitaría a sobrevoar o territorio da catástrofe. Pegado ao terreo, este traballo é incorrecto no mellor sentido da palabra.

Como e por que chora a xente que aínda vive: este é un dos fíos de Moore dende hai tempo. É imposible realizar algo así, nunha nación onde a desafiliación política é un escándalo, sen gravar de cerca a cara do “máis grande partido político do país”, eses cen millóns de almas que perderon toda ilusión pública e xa non votan. Na cultura de barras e estrelas, onde ninguén mira a ninguén, Moore detense en primeiros planos sangrantes da dor humana. Exemplarmente, esa moza estudante que, entre bágoas, entoa unha impresionante “xa non” ao repasar a lista de compañeiros que xa non volverá ver á saída da clase, trala última matanza escolar.

Ten que ser un humanismo algo desesperado, que apenas é “radical” no seu sentido común (ideoloxicamente moi híbrido), o que de novo nos poña fronte á dimensión real da catástrofe. Non só porque nos cento trinta metros de metraxe circulen todo tipo de personaxes, dende estudantes brancas e militantes afroamericanos de barrio ata vellos xudeus dos tempos de Núremberg. O traballo de Moore nada ten que ver co sectarismo político ao que nos ten acostumados a onda alternativa. Fahrenheit 11/9 terá mil defectos, pero non fala para convencidos de antemán, senón para a xente á que aínda lle quedan ollos e oídos, mesmo republicanos de corazón que non queren levar máis humanos ao matadoiro. Nada que ver co confort da esquerda habitualmente hexemónica. Nin sequera é seguro que Bernie Sanders se sinta cómodo nesta versión da historia.

5ba430de612da.image_-1024x646-550x347As comparacións do fenómeno Trump co nazismo son dubidosas, tamén nas propias mans de Moore. Pero non constitúen a carga menor de Fahrenheit 11/9. Particularmente, na tendencia que todos temos de aliviar a lenta carga de profundidade que encarna unha besta que se achega reptando e cargada de ambigüidade, espectáculo e medias tintas. Todos na sala, ademais dun pouco de pánico, sentimos algo de vergoña ao lembrar como temos mirado para outro lado. O documental recorda como distintos medios xudeus restaron importancia á radical coherencia de Hitler… ata que xa era demasiado tarde. O mesmo Moore parece entornar un discreto mea culpa pola súa ambigüidade inicial fronte a un home que (coma Banon e toda a Alt Right) non carecía de matices, sorrisos e algún que outro chisco de graza e razón. Se repasan unha cinta ocasional coma Sully, do bastante honesto Clint Eastwood, verán como hai razóns populares para comprender a Trump. En parte, insiste Moore, debémosllo aos louros Clinton, ao moreno Obama.

Trump é completamente inmoral, case ninguén o nega. Pero como todo o di e o fai á vista do público (o deus da época), diante duns medios que especulan e menten a distancia, este tarado ten unha ventaxe política inmensa. Ademais, non esquezamos que o seu antecesor no cargo, Barak Obama, pasa ante moitos como sinxelamente amoral. Igual que antes os animais diciamos que obedecían a una regra instintiva de especie, así os profesionais políticos tipo Obama e Clinton obedecen a estratexias calculadas de elite. Sen rastro de postura persoal, sentimento ou corazón.

Pero esta entrega de Moore, sendo moi crúa, tampouco quere empurrar a xente ao suicidio. Os mozos, os negros, as mulleres, os profesores, pouco a pouco van armando novos movementos locais. E outros líderes, que respiran á marxe da maquinaria letal dos grandes partidos. Se o amor e a atención son o mesmo, tal como escoitamos en Lady Bird, Moore logra esquivar outra vez a desatención sistémica da súa nación ao pequeno. E faino cun amor á carne real que nos sorprende volver compartir.

2 comentarios en “Urxente

  1. Querida Magdalena. Moitas grazasa pola túa xenerosidades. A verdade é que nunca me fora, pero grazas polo teu recibimento. A cinta de Moore vale a pena. Apertas.

  2. Buenas tardes, apreciadísimo Ignacio:
    Hacía mucho tiempo que no aparecías por la cafetería y tu dialéctica es siempre deseable. Es un texto largo y fuerte donde expones y argumentas muchas cosas sobre Trump, Clinton, Obama y sobre la ambigüedad de distintos medios judíos que hicieron la vista gorda sobre la gran matanza de sus propios compatriotas. Esto me hizo recordar aquella magnífica frase de Bertolt Brecht: “Algunos luchan un día y son un poco buenos, otros luchan un año y son algo más buenos, otros luchan toda la vida y esos son imprescindibles”.
    No he visto la película de Moore pero, gente como él que dispone de medios y difusión mediática, son los que deben luchar para ser imprescindibles, porque la solidaridad debe nacer cuando hay falta de justicia.
    Querido Ignacio, como soy incapaz de seguir por este terreno tan escabroso y difícil como es el de la política y el dinero que todo lo puede, acabo con otra frase del que desconozco su autor, pero el que la ingenió sabía lo que decía: “Los ricos son como los ríos, se desbordan por abundancia de caudal invadiendo el terreno ajeno”.
    Un placer, saber de tu regreso.
    Besiños palmeiráns.

Deixa una resposta a Magdalena Cancelar a resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *