Fidel Vidal. O branco é o branco de neve dos contos de fadas, o branco da neve que tanto impresionou a John Christie: “Tralo o último libriño, nunhas poucas (citas) había referencias á neve ou á brancura. A maioría débense á miña fascinación polos primeiros exploradores polares”. Así Frederick Cook, sobre o Ártico: “… ningunha liña separa a terra do ceo, que están feitos da mesma substancia; non hai horizonte nin fondo nin perspectiva nin límite ningún, nin contorna nin forma nin centro”. Una desorientación a nos confundir en se pisamos auga, ar ou chan, de saber sobre o noso lugar. E resulta o mellor comezo para dar co final. Velaí unha síntese do Un como principio e fin: o lenzo en branco.

“Quedarse en branco”, é a típica expresión de sorpresa ao non saber ou non dar coas respostas nun exame. O concepto de lenzo baleiro talvez pareza un invento ou unha ocorrencia do século XX, pero en realidade “os primeiros experimentos remóntanse a finais do XIX”, concretamente a un grupo de artistas franceses coñecidos como ‘Os Incoherentes’, quen cun sentido de humor irreverente e irracional, “en 1883 organizaron en París a súa primeira exposición co nome Unha exposición de debuxos por xente que non sabe debuxar”. Nela, hai pinturas monocromáticas, nas que salientamos a de Allais titulada Primeira comuñón de mociñas anémicas na neve. (A. Gamero, Antoloxía do lenzo baleiro, 2013)

Se Nietzsche berra: “Que todos se convertan en bailaríns e cada espírito en paxaro”, está a reclamar unha cultura dun mundo branco. Un espírito que voa, libre. E cando o mestre Zen di: “o lugar do espírito non está en ningures, é como as pegadas dos paxaros no ceo”, refírese ao mundo branco, e ao camiño que o leva a el, é dicir, ao camiño dos paxaros. (John Christie, 16.1.1998) Os espíritos libres a voaren seguindo a ruta dos acertos, de daren sempre no branco, no centro da diana.

A cor branca é a tendencia das nosas prendas. É a cor de moda (da Prensa). Por tempadas, naturalmente. Case supón unha ousadía pensar no branco como unha cor. Sobre todo desde a imposición do papel como principal soporte de textos e imaxes creativas. Noutrora supoña algo obvio preguntar se o branco é realmente unha cor. “Para os nosos antepasados”, di Pastoureau, “non había ningunha dúbida: o branco era unha verdadeira cor”. “Definíase como incoloro todo o que non contiña pigmentos”. No entanto hoxe –aínda aceptándoo como unha cor-, no noso vocabulario o branco está asociado á ausencia de algo: “unha páxina en branco (sen texto), unha noite en branco (sen pegar ollo), un cheque en branco (sen importe)”.

E velaquí o Branco sobre branco de Malévich, un dos fundadores do Suprematismo, e ningunha obra máis emblemática que esta dos brancos. “Sentimento puro” en xeometrías, obras destinadas a transmitir sensacións, como as de voar ou desaparecer. Mais adiante, o minimalista Robert Ryman foi quen de realizar unha serie en branco de Clássicos numerados. Para el a arte, igual que a música, expresa sensacións moi persoais. Na súa extensa obra, cando non en exclusiva, sobresae o branco. Afirmou que non tiña ningunha intención de “facer pinturas brancas. Se utilizo o branco é pola súa natureza, porque aclara máis as outras cores, pero é un elemento menor”. “Cando miro os paneis brancos que teño no estudio, vexo o branco pero non son consciente de que son brancos. Interaccionan coa madeira, a cor, a luz e coa parede. É a forma na que penso neles”.