Primeira frase

20131028_194628X. Ricardo Losada. Todos os que escribimos novelas ou relatos sabemos que hai un debate recorrente na historia da literatura, mesmo nos obradoiros literarios que tanto proliferan na actualidade, sobre como debe ser a primeira frase. Como en todos os ámbitos, hai posturas moi diverxentes. Desde os que consideran que é irrelevante ata os que consideran que ten unha importancia decisiva atrapar o lector desde a primeira liña, máis aínda nuns tempos nos que, debido ao uso das novas tecnoloxías, sobre todo do móbil e das redes sociais, é moi difícil, como comprobamos os profesores acotío, captar a atención dunha persoa durante un tempo máis ou menos prolongado.

     Eu non teño unha postura clara sobre ese problema, fundamentalmente porque me parece un pouco forzado, e típico de suplemento cultural ou das conversas teóricas de cafetería que tanto lles gustan aos escritores, e que só pode resolver a experiencia de cada lector. Pero debo recoñecer que, a medida que pasa o tempo, estoulle collendo máis e máis manía a esas primeiras frases que intentan atrapar a miña atención desde o principio. Provócanme a desagradable sensación de que me están manipulando, como fan eses vendedores que chaman ao timbre da túa casa para venderche algo e comezan a conversa falándote do teu equipo de fútbol preferido porque se informaron previamente dos teus gustos.

 Os-bicos-feridos    Pasoume hai pouco con dúas novelas acabadas de publicar. Malaherba de Manuel Jabois comeza con esta frase: “La primera vez que papá murió todos pensamos que estaba fingiendo”. El lugar de la espera de Sònia Hernández,  con estoutra: “Javier, mi hermano, ha telefoneado para decirme que está decidido a denunciar a mis padres”. Eu prefiro, porque me parece máis respectuosa coa intelixencia do lector, a forma que ten Deborah Levy de comezar o seu libro Cosas que no quiero saber, aínda que tamén busque captar a atención desde o principio: “Aquella primavera en que la vida se hacía cuesta arriba y yo andaba peleada con mi suerte y sencillamente no veía a donde ir, lloraba sobre todo en las escaleras mecánicas de las estaciones ferroviarias”. Pero, sen dúbida, o tipo de primeira frase que prefiro é a que usa Anna R. Figueiredo na súa novela Os bicos feridos: “O viaxeiro observa a cidade tras a cortina de aceiro dos seus ollos azuis Atlántico”. Aínda así, o mellor de todo é que, en calquera deses libros, tras ler a última frase, pensei que non me importaría volver ler a primeira.  

5 comentarios en “Primeira frase

  1. Prezada Carmen:

    Antes de nada quería aproveitar para felicitar a Antón Riveiro Coello por ganar un premio do nivel do Torrente Ballester, tal e como acaba de ser anunciado hoxe na prensa. É un orgullo persoal e literario compartir con el este café, e moitas outras inquedanzas.
    El si que pode falar cun gran coñecemento de causa deses problemas literarios que comentas: o comezo e o final das novelas, pois é un narrador cun dominio técnico extraordinario. Desde a miña modesta opinión, non hai receitas, xa que a novela permite múltiples recursos. Estou acabando LAS ERRANTES, da recente premio nobel Olga Takarczuk , que é presentada como unha novela, e un non sabe se realmente se é unha novela, un conxunto de ensaios, un ensaio, un libro
    de relatos, unhas memorias, unha biografía novelada, un manual de historia… e podía seguir ata o infinito. O único que podo dicir é que é un libro inclasificable, pero
    marabilloso.
    Sempre é un pracer ler os teus comentarios.
    Agardo que todo vaia ben por Madrid.
    Apertas rianxeiras

  2. Querido profesor:
    Al no ser escritora con grandes aspiraciones nunca puse en cuestión el problema que abordas. Sin embargo me atrevo a aventurar que el quid del asunto está en el final: si el autor tiene claro cómo va a finalizar su obra, seguro que le resultará fácil iniciarla con atractivo. Siempre que traté de escribir algún pequeño relato, lo que me traía por la calle de la amargura era encontrar un buen desenlace. Claro que hoy, con eso de los finales abiertos, parece que la cosa resulta más fácil. Pero creo que no es así: en un final abierto hay que llevar de la mano al lector facilitándole pistas que le hagan recapacitar.
    Siento no haber leído ninguno de los libros de los que haces tan escueta y magnífica crítica.
    Ah, a mí también me encantó “Ciudadano Cane” y la he vuelto a ver no hace demasiado tiempo en televisión. Seguramente fue Magdalena la que me dio el toque de atención. Lo hace siempre que algo vale la pena. Está en todo.
    Bo xantar.

  3. Todo ben, grazas, Xosé Ricardo.
    Non deixes de volver a ver Cidadán Kane, e unha película que nunca defrauda. Graciñas tamén por falar de libros recomendables, eu sempre tomo nota.
    Agradezo as tuas palabras referente as citas; xa sabes que eu boto man sempre delas para paliar a falta de outros coñecementos. Esa estrataxema ou algoritmos, ( como me dixeches que se chamaban ) véñenme como anel ó dedo.
    Rosebud ? Xa me contarás, si podes.
    Saudos moi agradecidos desde Palmeira.

  4. Prezada Magdalena:

    É un tema do que xa se escribiu dabondo, pero a miña intención era, sobre todo, falar dalgúns libros que me gustaron moito. De todos xeitos, agradezo que ti recordes algúns deses comezos, porque tes un gusto moi especial, como xa teño dito, para as citas. Tamén me gustou que recordarses Cidadán Kane, unha das miñas películas preferidas, pero que non vexo desde hai demasiado tempo. Quizais me anime agora. Rosebud é unha palabra que evoca en min moitos recordos.
    Agardando que todo vaia ben, moitas apertas.

  5. “Anoche soñé que volvía a Manderley” Así empieza la novela “Rebeca”. Nunca se me olvidó. y, ¿ quién no recuerda como empieza “Forrest Gump”? “Hola, me llamo Forrest Gump. ¿ Quieres un bombón ? Mamá siempre decía: la vida es como una caja de bombones, nunca sabes lo que te va a tocar”.
    “Ciudadano Kane” empieza con un nombre propio, “Rosebud”. Recordaba ese nombre pero me había olvidado quien era Rosebud. Hace unos días vi anunciada en televisión esta gran película, y yo que miro muy poquito la tele, me picó la curiosidad y quise recordar a ese personaje, y como no, ver nuevamente al gran Orson Welles.
    “El padrino” empieza así: “Creo en América. América hizo mi fortuna”. Esa frase ya te incita a leer, quieres saber (aunque en este caso era bastante obvio) de que manera América ayudó a don Vito Corleone.
    O si por ejemplo empiezas una novela que comienza de esta manera: ” Alberte desanimado, aparcou na praza de Castelao, o centro neurálxico de Rianxo”. El lector se pregunta: ¿ Por qué estará desanimado Alberte ? y el curioso leyente, continúa pasando páginas con avidez hasta encontrar la causa del desánimo de Alberte.

    Ya ves, querido profesor, las frases iniciales son importantes y se quedan gravadas en nuestra memoria para la posteridad de su autor.

    Un fuerte abrazo, querido José Ricardo, un buen tema, como siempre.

Deixa una resposta a Magdalena Cancelar a resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *