Tedio de fazañas bélicas

0234685.jpg-c_215_290_x-f_jpg-q_x-xxyxxIgnacio Castro Rey. Un escribiu hai pouco algo así: “Soamente dura o que se atreve a romper co cárcere da fama” (Choiva oblicua). De maneiras tan distintas, Pasolini, Lennon e Lispector estaban nisto, sen abandonar nunca a humilde lei da gravidade e unha comunidade elemental de supervivencia que nos permite seguir, como creadores e como humanos. É máis unha decisión ética (case animal) que estética, dito sexa de paso. A creación artística non é un resultado da alta cultura, senón da máis baixa necesidade. Un escribe, dicía hai pouco unha escritora, “porque doutro xeito veríame obrigada a matar”. Á súa vez, Rilke suxire: Non pregunte a ninguén pola calidade dos seus versos, pregúntese se podería vivir sen eles.

É unha maldita sorte que enseguida teñamos confirmación desta fatalidade, a que opón tenazmente os focos do éxito á clandestinidade da creación, a través do noso outrora admirado Sam Mendes. O seu último traballo, 1917, que o fará aínda máis millonario (lembremos que, entre outras, tanto American Beauty como Revolutionary road foron, ademais de dúas xoias, un éxito rotundo de despacho de billetes), é simplemente un intelixente paquete de consumo destinado de antemán a arrasar, cun investimento millonario e uns beneficios, xa á vista, máis que multimillonarios.

A película do actual Mendes, tan rodeado polo éxito que xa non pode tocar o chan (aínda que agora pretenda recrearse no lodo da guerra), non ten nada que contar, absolutamente nada distinto ao que vemos todos os días nas pantallas: o malos que son os malos e o boas que son as vítimas. Pero esta nulidade do contido, sumada ao seu indubidable enxeño narrativo, será a condición masiva do seu éxito. Estamos outra vez diante da redundancia onanista da información, aínda que agora adornada cunha fina sentimentalidade e unha policromía escénica máis que lograda.

1917sammendespelicula(4)-kwaG--620x349@abc1917 posúe todos os ingredientes que a farán millonaria en aplausos, como doutro xeito era visible desde o comezo de Roma. Posúe, primeiro, a elección dun tema mediático como é a espectacularidade da guerra, aínda que é certo que Mendes se recrea máis ben no seu lado anónimo, sórdido, cotroso. 1917 dá tamén no cravo doutra necesidade perentoria: a que ten o universo angloamericano de elevar unha autoestima ferida, nestes tempos de feroz competencia chinesa e rusa, e cun Brexit ás portas de introducir os británicos en camiños incertos. Nada mellor entón que volver lembrar as xestas europeas de Inglaterra e como ela, a autoproclamada ama de cría de Europa, deu o sangue pola humanidade do Continente. Esta necesidade de elevarse por encima dun presente dubidoso explica a avalancha recente de cintas bélicas que lembran a gloria inglesa no pasado século.

Pero esta encarga, e non pode chamarse doutro xeito, Mendes cúmprea cunha filigrana extremadamente intelixente. Recorre para iso a dous humildes cabos, delicados e humanistas, que han de realizar unha xesta para a que sen dúbida non están preparados. No medio de escenarios apocalípticos, toda a película vira en torno ao heroísmo anónimo de dous soldados, Schofield e Blake (sobre todo Schofield, o encantador Bodevan – G. MacKay- de Captain Fantastic), dous heroes alternativos que han de atravesar unha catástrofe de sangue que non comprenden para salvar a un rexemento británico e, de paso, ao irmán de Blake. 196890Temos pois todos os ingredientes para que público e críticos cheguen ao orgasmo: unha plana sentimentalidade que pode mesmo co poder da guerra e o nepotismo dos oficiais; a desolación da contenda viril e a súa falta de humanidade; o malos que son os alemáns, o bos (e vítimas) que son os franceses; o xeneroso heroísmo dos ingleses, etcétera. Todo isto ademais moi ben iluminado, con escenarios ás veces fantasmagóricos que podían gustarlle mesmo ao público de Tim Burton.

Á parte da pésima puntería dos soldados alemáns, o enxeño chega ao paroxismo nalgúns detalles pintorescos. Por exemplo, con algún negriño solto entre as tropas. Cando Inglaterra concedeu a honra, a homes de cor, de compartir con eles a gloria da Primeira Guerra? Sobre todo, con ese entenrecedor encontro entre o cabo Schofield e unha moza francesa nunha casa arruinada que, casualmente, ten tamén un bebé que pode ser alimentado polo leite e a graza que porta o cabo británico na súa mochila. Pouco faltou para unha pequena ración guerreira de amor e sexo.

En fin, Mendes non se aforra nada neste inmenso catálogo de trucos, tampouco a alianza dunha impresionante maquinaria de matanzas coa delicadeza da interpretación: non hai, practicamente, nin un só soldado británico que non teña un chisco de humanidade. De maneira que non é tan estraño o malgaste de eloxios da crítica especializada. É case entenrecedor escoitar ao tantas veces despectivo Carlos Boyero falar agora dunha conmovedora “historia de medo, barro e roña… dunha película angustiosa e sorprendente”. Ver para crer. descarga (1)Efectivamente, algúns outros, os que para nada entramos neste feitizo de masas, non puidemos nin bocexar. Por que? Porque a intelixencia do director mantén tal tensión audiovisual sobre este “nada que contar” que todos mantivemos ata o final a atención, á espera de que ocorrese verdadeiramente algo. Cando te dás conta, a longa película xa terminou e o seu baleiro espectacular pasouche por encima.

Que conste que todo isto que contamos, 1917 e esta impotente crítica, non ten ningunha importancia. Dous días despois desa tarde de entretemento, uns e outros esqueceriamos a película. O propio Mendes, mentres segue subindo cara á fama, tamén a esquecerá. Así transcorren as nosas vidas, nun remedo das máis rancias relixións, esperando a seguinte entrega que nos entreteña. E mate de paso o que máis tememos, un tempo onde aínda podería ocorrer algo.

Un comentario en “Tedio de fazañas bélicas

  1. Buenos días, estimado Ignacio:
    Antes de salir, quiero dejarte mi saludo y decirte que he leído – como siempre lo hago – muy atentamente tu entrada. Poco, o mejor dicho nada, puedo aportar a tu artículo porque mis conocimientos son nulos, pero ya que citas a Rilke, y si no me equivoco, esa cita era de Rainier María, al joven poeta Franz Xaver Kappus , cuando éste le pedía orientación y consejo sobre lo que escribía, yo, con mi ignorancia pero con atrevimiento, hago lo mismo contestándoos a mi manera pero sin siquiera pediros consejo. Me encanta leeros, me encanta poder contestaros y me encantaría tener una migajita de la lucidez de ese filósofo germano para poder estar a vuestra altura. Os pido a todos disculpas por mi intromisión pero, continuaré dándoos la lata y leyéndoos con un gustazo enorme.
    Y como mencionas también la película “American Beauty” , me despido con una preciosa frase del citado film: “Hoy es el primer día del resto de nuestra vida”
    Cariñosos saludos desde Palmeira.

Deixa una resposta a Magdalena Cancelar a resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *