Recordatorio de Ian Curtis e de “Closer”

Ian-Curtis-Joy-DivisionGonzalo Trasbach. O pasado luns cumpríronse corenta anos do suicidio de Ian Curtis, o enigmático cantante de Joy Division, icónica banda do post-punk británico. Dous meses antes do fatídico desenlace gravárase “Closer”, xustamente un pouco despois do sete polgadas Love Will Tear Us Apart. Sobre unha poética sombría, un desarraigo emocional, unha desolación existencial e un furioso nihilismo tecía as súas paisaxes sonoras Ian Curtis (Manchester, 1956). Isto foi así até o 18 de maio de 1980, cando pola mañá cedo o atoparon colgado do teito da cociña da casa en MacChesfield. Tiña 23 anos, muller, filla e unha amante.

Dous días máis tarde estaba previsto que o grupo iniciase unha xira polos Estados Unidos. Á vez o conxunto contaba cun álbum escuro e hermético, “Closer”, que sairía á venda dous meses máis tarde. Curtis, nunha carta desoladora, que aparece na película 24 Hour Party People (2002), de Michael Winterbottom, declaraba: <Teño que atopar o meu destino, antes de que sexa demasiado tarde>. A cinta de Winterbottom, que descubriu a banda a toda unha xeración, é o retrato agónico dun home que se esgaza entre o amor que lle profesa á súa muller e a apaixonada relación que mantén coa súa amante, a xornalista belga Annik Honaré. No ano 2007, Anton Corbijn dirixiu Control, un filme tamén centrado nos últimos anos da vida de Ian Curtis, e sobre como lle afectou o dramático conflito entre o amor a Deborath Curtis e a xornalista belga, pero tamén sobre os seus frecuentes ataques de epilepsia, o seu extraordinario talento creativo e as súas irresistibles actuacións en directo.

Pese ás dúas películas e á edición no 2015 do cancioneiro “En corpo e alma”, catro décadas despois aínda persiste o enigma. A traxectoria do grupo foi moi curta. Durante os seus 29 meses de existencia ofreceron 120 concertos, gravaron 43 cancións e publicaron dous discos. Mellor dito, só un, pois cando chegou “Closer” ás tendas no mes de xullo de 1980, Joy Division xa era cousa do pasado, e os seus compañeiros de banda, Barnard Summer, Peter Hook e Stephen Morris xa andaban argallando o xeito de agochar debaixo da cama da electrónica de New Order a súa tristeza e depresión.

closerNo tocante á paraxe musical, Joy Division transformou a urxencia pública na que se criou o punk británico nunha festa para o corazón das tebras, iluminada polo afastamente rítmico da vangarda europea (Kraftwerk…), pero ao mesmo tempo pola proximidade melódica do amigo americano (Lou Reed, Jim Morrison…) e inevitable influencia do pop británico máis rutilante (David Bowie, Brian Eno…). Non se pode afirmar que Joy Division fosen uns adiantados ao seu mundo, pois andaron sempre dando tombos arredor das marxes do noso tempo de sempre: amor, soidade, as crenzas relixiosas, o telos…). Eles souberon sobre todo condensar como case ninguén a súa época, o seu tempo. Así foi como se converteron nunha das máis grandes bandas de pop-rock da historia, pese a súa curta vida e produción artística.

Era Curtis un mozo duns vinte anos cando entrou a formar parte dun conxunto que primeiro bautizou coma Warsaw, apócope da canción Warszawe que Bowie incluíra en “Low” (1977). Pero un pouco despois, Curtis rebautizouno coma Joy Division, tal como se denominaban as unidades dos campos de concentración nazis onde as presas eran forzadas a prostituírse, e que está extraído de House of Dolls (1953), novela con que Ka-Tzetnik 135633 (Yehiel Dimur), supervivente de Auschwitz, honraba a memoria da súa irmá.

Ian Curtis marcou o rumbo para a novidosa barca de Manchester. E puxo proa ao desasosego post-industrial e á desesperanza dunha literatura que se inspiraba nas súas compulsivas lecturas, de Kafka a Dostoievski, pasando por Camus e Nietzsche, até William Borroughs, unha literatura que, amparándose na calmosa tormenta da súa grave e salmódica voz, anunciaba <la noche oscura del alma>.

Ian-CurtisMais o seu inesperado suicidio deulle, sobre todo, o don co que menos contaba o grupo: a inmortalidade. O feito de atopar o seu corpo sen vida colgado coa corda do tendal da roupa aquela infausta mañá do 18 de maio de 1980 validou toda a obra publicada até entón: o EP “An Ideal For Living”, os singles “Transmission” e “Atmosphere”, o flaxi “Komakino”, as súas contribucións a “Earcom 2”, “A Factory Sample” e o directo “Short Circuit” e, por suposto, o seu álbum de debut, “Unknown Pleauseres” (1979). Pero tamén catapultou a “Closer” até o sexto posto na lista de vendas en agosto de 1980.

Isto tivo lugar pouco tempo despois de que o seu corpo sen vida xirase pendurando na cociña da casa, mentres de fondo soaba Sister Midnight. <Para min Joy Division trataba da morte da miña comunidade e da miña infancia. Por iso a súa música se refire á morte do optimismo, da mocidade>, explicou no seu momento Bernard Summer, compañeiro de Curtis desde o arranque de Joy Division.

10 comentarios en “Recordatorio de Ian Curtis e de “Closer”

  1. Gonzalo: Un buen y poético recuerdo el de Olga Novo. Sobre todo desde ese maravilloso entorno de la Curota. Dices que Olga, en algunos de sus versos, está aprendiendo a ladrar. Me consta que ella lo hace muy bien, poéticamente hablando. Desconozco tus avances sobre el aprendizaje de hablar con las yeguas y potros. Sin embargo el de los caballos, no debieras abandonarlo. Digo esto porque según tú, dices lo dejas para cuando te hagas un hombre. Disculpa pero no te entiendo, ya que eres hombre desde tus primeros “llantos al nacer”. A no ser- no te conozco- que todavía seas muy joven y no te consideres lo suficiente maduro para ciertas cosas

    No debieras decir: “La cuestión musical es mejor dejarlo”, porque es lo tuyo. Tal vez, en ocasiones, los que escuchamos ciertos ritmos musicales, no demos la talla. Y al decir la talla, me refiero a mí.

    Sobre lo que dices de: “Y, con respecto a otras cosas, el Señor nos dijo: no juzguéis y no seréis juzgados”. No comprendo lo que quieres decir. Sin embargo, si ello es con indirecta, solo puedo decirte que nunca he juzgado a nadie, y menos no conociendo a la persona.- Si algo tuviera que reprochar a alguien, lo haría en privado, directamente a la persona. Nunca por detrás. Mi educación no me permite hacerlo de otro modo.
    Con mi recuerdo, desde Palmeira.

  2. Gonzalo: Siento que mi texto, se haya ido sin terminar. No sé como ha sido.
    Respecto a la música, tengo mis propios gustos. Soy amante, sobre todo, de la clásica. Me dice más que toda esa serie de “ruidos estridentes” de ciertos grupos. Aclarado esto.
    Mis saludos.

  3. Apreciado Gonzalo: Agradezco tu deferencia para conmigo, habiendo respondido en castellano a mi entrada.- Confieso que ha sido mi lengua materna. Sin embargo, disfruto leyendo vuestros textos en gallego.- Incluso tengo una amiga que le gusta escucharme, cuando le leo algún tema en nuestra lengua. Debe ser que, como lo vivo al leerlo…, le debe sonar bien. No sé.
    Sobre Ian Cuntis, conozco lo que tú has comentado. No mucho más.
    Y como no es mi intención meterme con “moralinas”, aunque confieso que el actuar de ciertos hombres no son motivo de aplausos precisamente, pero ya sabes: el dinero, muchas veces, es el causante de tantos fracasos- deslices matrimoniales. Es mi opinión, y considero que es muy acertada.
    Un placer.

  4. Apreciado Gonzalo: Agradezco tu deferencia para conmigo, habiendo respondido en castellano a mi entrada.- Confieso que ha sido mi lengua materna. Sin embargo, disfruto leyendo vuestros textos en gallego.- Incluso tengo una amiga que le gusta escucharme, cuando lo hago en nuestra lengua. Debe ser que, como lo vivo al leerlo…, le debe sonar bien. No sé.
    Sobre Ian Cuntis, sé tú has contado sobre él.

  5. No tienes por qué darme las gracias por leerte, Gonzalo. Sabes muy bien que para mí es un placer relajarme cada mañana con vuestras ingeniosas entradas que me libran de tomar fluoxetina.
    Sobre lo de la interpretación a vivir la vida con más reposo y sosiego, es lo que de verdad deseo para mí y para todos los que estimo; pero te aseguro que aquellos que prefieran la otra opción – igual que Pancho López – el libre albedrío por mi parte lo tienen asegurado.
    Yo deseo que los tiempos vengan mejores, querido Gonzalo, y no peores como pronosticas.
    Otro abrazo desde el Brañal. Si sigues en la Curota transmítele de mi parte un cariñoso saludo a la pétrea figura de don Ramón del Valle- Inclán; ahí goza de buenos aires.

    1. Esta respuesta es para Magdalena y para Naty. Voy a la Curota recordando a Olga Novo. Ella dice en algún verso que está aprendiendo a ladrar, y yo, que la imito, estoy aprendiendo a hablar con las yeguas y los potros. El vocabulario de los caballos lo dejo para cuando me haga un hombre. La cuestión musical es mejor dejarlo. Y, con respecto a otras cosas, el señor nos dijo: no juzguéis y no seréis juzgados. Buenos días. Cuidaros mucho, falta nos hace a todos.

  6. Boa tarde. Insisto sobre todo en darte las gracias por leer mis pequeñas crónicas sobre la vida de los artistas musicales. No obstante, a veces, parece que los interpretas como si uno tuviese que ver con lo que estos hacen o no. Y otras parece que consideras que existe una única forma de vivir, y, aunque no nos guste, no es así ni mucho menos. Lo inquietante para mi es que, la cuestión moralista aparte, ¿por qué en sociedades tan opulentas como las nuestras y unos personajes que tienen de todo (mujer, hijas, amante y dinero…) deciden acabar con su vida? Juzgar es más fácil que comprender. Vendrán tiempos peores, querida Magdalena. Y espero que no me mal interpretes. Te mando un abrazo, ¿por qué desde Boiro y no de la Curota que é onde estou mentras che respondo?

  7. Gonzalo: Me consta que eres un gran entendido en gustos musicales, por eso lamento decirte que no es lo mío el Post-Punk.- Me admira la fulgurante fama de Ian Curtis pero mucho más que, con su juventud, contase con esposa, una hija y una amante. Poco las ha disfrutado. No pudo con todo. D.E.P.
    Un cordial saludo.

    1. Apreciada Naty. Gracias ante todo. Pero me llama la atención que nadie hable de la música, que seguramente no os gusta, lo cual no tiene la más mínima importancia, pero sí en la cuestión morbosa de amar a su mujer, tener una hija, una amante, ser casi rico y famoso a los 23 años. La moralina no resuelve el enigma de una vida, de toda vida, y su viuda lo reconoce en cualquiera de las dos películas que he mencionado. Un placer saludarte, Naty.

  8. En aquellos tiempos en que la radio era nuestro edénico universo, sonaba en ella una repetitiva canción que se llamaba Pancho López. El tal Pancho, a los dos años ya hablaba inglés y había matado a dos hombres a la edad de tres. A los cinco, su padre le dejaba fumar y se emborrachaba con puro mescal. A los seis se enamoró, y a los siete ya se casó. Y lo que tenía que pasar pasó y a los ocho papá resultó. Y aquí la historia se terminó porque a los nueve Pancho murió. Y la moraleja de la canción era: “El consejo de la historia es: no vivas la vida con tanta rapidez”.

    Ian Curtis, quería encontrar su destino antes de que fuese demasiado tarde, pero no pudo encontrarlo.
    Tú dices, querido Gonzalo. que le profesaba un gran amor a su mujer y también a la relación apasionada que mantenía con su amante. Ahí está la clave de ese desarraigo emocional. Vivió la vida como Pancho Lopez. Con mucha rapidez.
    Si murió con 23 años, ya tenía a esa edad mujer, hija y amante…
    Vivamos la vida más plácidamente y sin tanta rapidez, porque los que salieron ganando fueron los del grupo de Ian Curtis, pues como tú bien dices querido Gonzalo, con su muerte adquirieron la inmortalidad en este mundo, no en el otro.
    Un abrazote desde Palmeira, caro Gonzalo.

Deixa una resposta a Naty Cancelar a resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *