X. Ricardo Losada. Como titor de 2º de Bacharelato, escribín estas palabras para o acto de entrega de orlas no IES Félix Muriel de Rianxo: “Cada vez que escoito a frase Escolle unha carreira con saída recordo algo que contaba un periodista catalán que na I Guerra Mundial tivo que ir desde París á fronte de batalla. A medida que se acercaba diminuían os graos. A residencia do xefe supremo estaba moito máis cerca de París que das trincheiras. Logo viñan os xenerais (completamente afastados do perigo), coroneis, comandantes, capitáns, oficiais menores e suboficiais. E finalmente, o simple soldado, o pobre mártir que o ignoraba todo, agás o seu deber de morrer sen razoar nin protestar, cando os xefes propios ou inimigos, desde os seus tranquilos despachos, decidían sobre un mapa cantas granadas descargar. Cando os vosos pais din Escolle unha carreira con saída están pensando en afastarvos o máis posible das trincheiras laborais, cada día máis duras. Non os critiquedes. Nunha sociedade como a nosa estar lonxe das trincheiras significa ter máis posibilidades de curarte dunha enfermidade, de evitar o cárcere ou de mirar os ollos dos fillos coa conciencia tranquila.

     Pero mal profesor sería eu se tivese unicamente a perspectiva dun pai ou dunha nai. Un adolescente vén ao instituto a aumentar as posibilidades de ter un bo futuro, pero tamén a romper esquemas. Permitide que vos poña algúns exemplos de cousas que me romperon os esquemas de mozo no instituto, e melloraron a miña vida adulta. Agora, aquí, neste salón do Félix Muriel, viaxamos coa terra a 30000 quilómetros por hora. Cando entras na igrexa de santa Comba demostras esa teoría relativista que di que podemos viaxar ao pasado; cando rematas a Semana das festas de Guadalupe confirmas esa teoría cuántica de que podes estar vivo e morto ao mesmo tempo. As pedras do Castelo da Lúa, as xoubas da ría e os rianxeiros que prendemos bengalas o venres de Guadalupe estamos formados polos mesmos elementos. Houbo feministas que estaban en contra de que votasen as nosas bisavoas e tataravoas durante a II República. Os grafites do auditorio poden ser tan fermosos como unha desas marabillosas postas de sol do Barbanza. Ninguén sabe explicar por que o Rianxo miserento de principios do século XX pariu tres referentes literarios e humanos excepcionais. Na árbore xenealóxica do poeta Paio Gómez Chariño hai bacterias, anfibios, aves e caníbales. Ducias de deuses e espíritos pasean polos Loureiros e a Praciña. Hai culturas que lles dan a comer aos corvos os seus mortos co mesmo respecto co que nós os enterramos no cemiterio de Pedra Vixía. Temos máis enfermidades psicolóxicas no Barbanza que en calquera comarca de África. Sócrates viviu en Rianxo disfrazado de Arcos Moldes. Hai persoas que se senten máis soas no Feirón Mariñeiro que na praia do Porrón un día de temporal. Esa amiga que xoga contigo no Campo de Arriba pode ter máis de dous pais biolóxicos, ou chamarse María e sentirse Mario. A loita de clases viaxa nas mochilas que traedes ao instituto. O mar de Arousa é ás veces azul, ás veces gris, ás veces verde, porque ti lle prestas esas cores, e moitas máis. O pico Muralla é o máis alto do concello pola convulsión dunhas placas xigantescas máis lentas que un caracol. A felicidade é amar o sol como o aman as plantas dos xardíns da Ribeira. Faustino Rey Romero, o crego poeta de Isorna, amaba o galego como as plantas aman o sol.

     Estar lonxe das trincheiras ou romper esquemas. Ese é o dilema que agora tedes. E que teredes toda a vida. O mundo real obrigaravos a tomar decisións sempre na mesma dirección (escapar das trincheiras), pero fariades moi mal se no voso mundo interior deixades de romper esquemas, pois nunca viviriades a vosa propia vida, e non saberiades sobrevivir nesas outras trincheiras nas que se deciden as batallas que de verdade importan. Eses alumnos que hai uns días se me presentaron nun exame de Nietzsche con cadanseu vaso de leite porque lles comentara que o filósofo alemán cría que un dos problemas de Europa era o alcoholismo, e só bebía leite, rompéronme os esquemas, e demostráronme que hai outra forma de facer e sentir un exame. Mesmo nas trincheiras dantescas de 2º de bacharelato, tiveron un xesto de respecto co inimigo. Algúns alumnos escribiron nese exame que lles gustaría vivir coa seriedade coa que xogan os nenos, un consello de Nietzsche que lles rompera os esquemas. Non sei se o conseguirán, pero podedes estar seguros que, se o conseguen, non será pola moi meritoria nota que sacaron nese exame.”