Gonzalo Trasbach. Era aínda un rapaz cando se embarcou para completar a súa primeira  campaña ao bacallau. Un pouco máis tarde emigrou ao Mar do Norte para traballar nas perforadoras. Mais todos os veráns contábamos coas súas risas contaxiosas e as súas divertidas ocorrencias. Cando pasado un tempo notamos a súa falta e preguntamos polas causas da súa ausencia, contáronnos que quedara a vivir cunha muller en Aberdeen. Tardou máis de corenta anos en volver. Cando regresou, case non recoñeceu a vila. A súa primeira tarefa foi percorrer, coa mesma parsimoniosa lentitude coa que cae a choiva nunha tarde de primavera, todas e cada unhas das rúas. Mesmo se demorou nas esquinas xa esquecidas e visitou o antigo cemiterio, nas inmediacións da igrexa.

Despois enfilou cara á vella estrada de Abanqueiro. Baixou a costa de Marceliana e cruzou a ponte de Revelar: aquí, nun mediodía diluviano a impetuosa corrente arrastrou un compañeiro de Brión, lembrou. Uns minutos máis tarde, dende a atalaia da subida a Vista Alegre, contemplou a nova estampa urbana da vila. Seguindo os pasados do camiño polo que íamos e volvíamos da escola, case que de repente, tropezou coas ruínas da casa onde súa nai, cando era unha moza, vivía coa súa tía. A luz caía sobre a contorna aberta dos campos que rodeaban a horta dos seus avós. E díxose: aquí crecín, xoguei e vivín os días sen fin dos veráns da miña infancia e adolescencia. Naqueles tempos recendiamos a sombra de figueira, levábamos na boca o sabor e as pegadas das cereixas que roubábamos nas hortas, a pel salgada do mar e as alpargatas de area da praia nos pés. Fronte á infinita maraña daquelas douradas tardes, os días agora parécenme moi curtos e as noites, interminables.

Desexaba atoparse cos lugares polos que tiña corrido cos cans, diante ou detrás, cos demais compañeiros da aldea. Transitar os camiños por onde tiña acompañado os carros cargados de palla, de leña, de barrís cheos de uvas, de herba ou espigas de millo e tamén de batume. Subir até as ladeiras do monte onde nos examinábamos da nosa habelencia para conducir os nosos bólidos de madeira, e acabar deitado na herba do campo de Novelle, onde rompíamos as nosas pelotas de trapo, cerca da fonte que manaba auga fresca por debaixo dunha enorme rocha. De aquí para aló, a través dos prados e os piñeiros. Si. Aquí é onde viñamos, pensou.

Foi así, case sen decatarse, coma chegou até o barranco de barro avermellado. Descendeu polo sendeiro e bateu cun espazo ateigado de escombros e maleza: un cemiterio de símbolos da modernidade cubertos de musgo: neveiras, lavadoras, aparellos de radio, televisores… Recordou: naqueles tempos, o barranco era un lugar fermoso, misterioso. Un espazo para agocharse. Aquí erguíamos as nosas cabanas e nelas agardábamos a que as negras ás da noite cubrisen o barranco. Cando o rumor do silencio vivo, ou talvez só era o rumoreo do vento, caía sobre nós, a humidade do medo atenazábanos até que sentíamos uns pasos descendendo polo sendeiro. Nese instante, saímos en debandada, berrando e correndo sen mirar atrás ata alcanzar o borde da aldea. Alí, sentábamos para recuperar o alento e soltar unhas risiñas nerviosas, reflexo do noso valor e temor. Finalmente, acabou entrando na primeira taberna que encontrou no camiño. Saíu á porta do establecemento e bebeu un longo grolo mirando cara ao crepúsculo. E sentiu que estaba saboreando a existencia enteira.