Fidel Vidal. Só escoitar o nome da diagnose, tetraparesia espástica distónica, produce arrepío. Foi o que saíu da boca dunha fisioterapeuta o día que Paolo ía comezar o tratamento. Todo aconteceu por culpa dun parto distócico. O risco máis grave era a anoxia, que podía causar unha parálise cerebral. “Unha cesárea? -O seu xinecólogo non quere. É contrario ás cesáreas”(páx. 15). Como se unha intervención cirúrxica fose un partido político co que se pode estar a favor ou en contra e non unha estrita indicación médica. Despois xa era demasiado tarde. Diso, e de moitas outras vivencias e acertadas reflexións, vai a novela Nacido dúas veces, de Giuseppe Pontiggia (Salamandra, 2002), cunha dedicatoria que reza: Aos discapacitados que loitan non por seren normais, senón eles mesmos.

Novela galardoada co máis prestixioso premio de Italia, o Super Campiello 2001, relata, de forma valente, a relación paradoxal paternofilial, na que o pai (un profesor) acaba sendo educado pola sinceridade do seu fillo que padece unha discapacidade física. O día que subiron por unhas escaleiras metálicas dunha área comercial, no terceiro andar Paolo caeu ao chan e o seu pai axudouno a erguerse. “Unha pequena multitude, ollos de curiosidade estupefacta, formou un oco arredor noso e apártase para deixarnos pasar”. Paolo en pé. “Avanza balanceándose como un mariñeiro borracho. Non, como un paralítico cerebral”. “Virouse para me dicir con voz entrecortada: “Se che dá vergonza, camiña a distancia. Non te preocupes por min”. (páx. 13)

Cando alguén utiliza como epíteto de desprezo “espasmódico” ou “mongólico”, seguro que ninguén da súa familia o é. “As desgrazas, entre outros moitos efectos, teñen algúns lingüísticos inmediatos: fannos sensibles ao léxico que se refire ao problema”. Hai quen se pregunta por que “cego” transformouse en “invidente” e “xordo” en “persoa con disfuncións auditivas”. “Quizais”, responde o pai narrador, “unha explicación plausible é que “cego” define irreparablemente unha persoa, mentres que “invidente” circunscríbese á ausencia dunha función”. (páx. 90)

Despois dunha visita ao seu avó paterno con demencia, Paolo comenta co seu pai: “Ti tamén serás así? -Non o sei –dígolle, rindo. Pero non é tan improbable como pensaba. E Paolo, coa súa tétrica ousadía (é algo que nos compensa de tantas cousas a el e a min), engade: -O problema é o que me agarda”. (páx. 219)

Algúns recoñéceno e saúdano, e Paolo detense de costas contra o muro, sempre disposto a falar con todo o mundo. “Intúo que algúns trátano como a un neno. Son os mesmos que tratan aos nenos como idiotas e establecen con eles, finalmente, unha relación entre iguais. Paolo pode dicir cousas que eles, probablemente, non saben nin sequera pensar, pero limítase a miralos co seu sorriso tímido mentres se comportan como criaturas”. (páx. 220)

Pasados trinta anos, o pai de Paolo dálle as grazas ao doutor que, tres meses despois do parto, lle revelara a verdade: “Estes nenos nacen dúas veces. Deben aprender a moverse no mundo o que o primeiro nacemento fixo máis difícil. O segundo depende de vós, do que lle saibades dar. Pero, ao final, para vós tamén será un renacemento. Esta é, cando menos, a miña experiencia”. (páx. 30)