Fidel Vidal. Os poemas que compoñen Caracois de Belvís, de Lupe Gómez, merecedores do II premio SELIC de Santiago de Compostela no 2019, “foron escritos como oracións espirituais ou cantares de amor”. Así o expresa a propia autora nun paseo pola serenidade da pedra magoada, en Belvís, desde onde a vista acolle unha Compostela que nos envolve. Un texto que xa forma parte do mapa poético da cidade. Cos ollos abertos dunha vaca, ou dunha becerra, abraiados por tanta fermosura do cotián, é como nos guía Lupe Gómez de ganchete a través das súas sorprendentes metáforas, no gume, a piques de romper o silencio de claustro (o silencio é o repouso dunha ave responsable, p. 23) que vai tecendo ao longo do percorrido. Unha sosegada excursión en sete etapas coa percepción dunha nena sen contaminar, capaz dos debuxos máis ousados, das cores vivas e sinxelas, sen outro medo que o gardado no peto para as ocasións.
Desde a máis antiga e profunda inocencia (onde as avoas beben o leite da inocencia, p. 17) non falta o sangue, a fenda, como marca rexistrada da ferida fértil, (sangraba o futuro, p. 27; as pernas das vacas sangraban, p.28; a hemorraxia ábrese, p. 43; a fonte do orballo sangra, p.43; sangraba como unha treboada, p, 54), santas feridas, a misericordia sangraba (p. 70); a paisaxe sangra (p.65); hemorraxias de silencios (p. 94). Atopámonos na celebración eucarística con pan limpo ou de centeo (“Este é o meu corpo”) e con viño consa(n)grado (“Este é o meu sangue”).
Ao mesmo tempo vaimos amosando, en sutil mestura, estampas con recendos a Chagall, nas que sobresaen abundantes animais -isto é cousa do lector-, participando da festa metafórica. Damos con pavos reais, baleas, cisnes brancos, paxaros negros, avelaíñas, gatos extraordinarios, merlos, e aparece Lorca (ladrón de elefantes, p.19); corvos soñadores, corvos no sepulcro da noite (p. 56), cabalos luminosos, voando ou con quen conversar, lobos que contan, o cantar do cuco (p. 95), e incluso un can cantando a cólera dos deuses (p. 47). Paxaros espidos, caracois asustados, peixes con permiso para falar, unha vaca mansa. A luz era un tigre (p.57); un puñal dentro dos ollos dunha troita (p.58); ollos alegres dos raposos (p. 98). Tanta criatura amiga, loa da diversidade, non nos colle desprevidos, xa que logo andamos polos eidos de San Francisco na súa igrexa e de Santa Clara no seu convento. Pola nosa banda ficamos a carón de Lupe Gómez: Amorosamente estou en Belvís e medito (p. 55).
Querido Fidel:
Después de leer los formidables trabajos del plantel de escritores de este café literario, me doy cuenta de mi indigencia cultural. Lo repito una y otra vez, pero es la pura realidad.
Como apenas tenía noticia de la existencia de la escritora gallega Lupe Gómez, acudí a Internet para indagar un poco más sobre su vida y obra y, entre tu fantástico artículo y lo que he podido ver, me he puesto un poco al día. Lo que no he logrado encontrar es alguna muestra de su poesía que, a juzgar por tu reseña, tiene que ser realmente atractiva. Hasta el semblante de la escritora, de la que pude ver varias fotos, tiene ángel.
Habrá que ir haciendo sitio a un libro más de los que espero leer durante mi estancia en Palmeira.
Al tiempo que buscaba información, no he podido sustraerme de contemplar virtualmente rincones del Santiago de mi época de estudiante de los que conservo honda huella.
Que tu sueño resulte placentero.
Na indixencia cultural andamos todos, querida e prezada Carmen, e isto non é nada malo, penso eu, xa que logo, imos peteirando aquí e acolá -estou a falar por min, naturalmente-. Se eu che contase… Nesta nosa terra temos moi boas poetas, grandes voces que son traducidas ao inglés, castelán, eurskera, como é o caso de Lupe, e doutras da súa xeración que sería longo citalas a todas. Xa ves que falo de mulleres poetas; a lista dos homes tampouco é curta, e refírome á derradeira quenda. Unha forte aperta e saúde.
Bos días, querido Fidel:
Cando leo as túas entradas sempre che imaxino pensando nas palabras que estás lendo e revirando, sí, retorcéndoas para buscarlle outro significado ( ou xa o teñen e ti móstrasnolo ) como por exemplo: consa(n)grado. Cómo me gustaría ser alumna de tan bo mestre, pero agora, “too late” o meu vocabulario e máis corto cas mangas dun chaleco.
O outro día lin que un oficial nazi era igual que un “perro y canario” . Por curiosidade seguín lendo e poñía así: – “Era un oficial nazi que cuidaba ovejas.
Si cuidaba ovejas era un pastor alemán.
Si era un pastor alemán, era un perro. Y un perro también es can.
Y si es un can, entonces es un can ario.”
Dixen: esto apúntoo para Fidel.
E ahí che vai !
Castos biquiños palmeiráns.
OSO SOSO e tamén EscUAlIdO.
Revirada si que es ti, casta Magdalena, falando de cans arios, cansancios e calasancios. Arría esa bandeira, panadeira, pan pola eira. O can ario, apuntado queda. Forte (ou frote) aperta ateigada de benevolencia e suavidade e sen outras intencións que, nesta tempo de miserias, o meu desexo de boa saúde para ti e os teus, para todos.
AI, PANADERIA, AIRE DA NAPIA. pAlItrOqUE.
Bo día, Fidel. É unha ledicia ter noticias de Lupe. Non sabía que publicara un novo libro. O último que lera dela era “Fosforescencias”, un feixe de cartas marabillosas e amorosas que lle envía a amigos e coñecidos dela, entre os que figuran algúns que tamén eran e son meus, como o xa desaparecido Herminio Barreiro. Un cordial saúdo. Sairemos a rúa para buscar “Caracois de Belvís”.
Boa tarde Gonzalo. Lupe é unha poeta ben singular e sorpresiva en todo canto escribe. Sentín alegría ao saber que gañara o González Garcés deste ano pasado, ao mesmo tempo que en novela Ricardo Losada, este despois de Antón Rieveiro pouco despois de Antonio Piñeiro. O Barbanza está que se sae.
As cartas de Fosfoprescencia son unha delicia. Non estou ben seguro pero Caracois de Belvís foi editado polo Concello de Santiago y seica se distribúe por entidades oficiais, léase institutos, escolas, etc., polo que non debe andar polas librerías. Ou se cadra si. Dígocho por se tes alguén relacionado co Concelllo ou cunha entidade académica compostelá podería facerse cun exemplar. Acaban de aperecer varios poemas de Camuflaxe traducidos ao euskera. Seguiremos pendentes da escrita de Lupe Gómez. Forte aperta e saúde.
Ja, ja, ja. Que risa, tía Luisa.
Máis castos biquiños da revirada.