Gonzalo Trasbach. Nestes últimos meses deste ano celebramos o 50º aniversario da publicación do disco que pechaba unha traxectoria incomparable, e á vez rubricaba a disolución do grupo máis relevante e famoso de todos os tempos da historia da música pop: “Let It Be”, unha obra que comezou a xestarse en xaneiro do 1969 e deveu nun avispeiro de especulacións erradas para os anos vindeiros, pero tamén é ao mesmo tempo un rexistro, unha demostración da maxia musical na que vivían instalados os de Liverpool desde 1966. Con motivo desta efeméride, acábase de pór á venda unha luxosa reedición de “Let IT Be” (Apple-Universal), namentres agardamos pola estrea da miniserie “Get Back” de Peter Jackson (O señor dos aneis), previsto para o vindeiro día 25 (Disney +).

Despois da gravación do “White Album” e a morte de Brian Epstein, The Beatles quedaron sen temón. Eran unha banda á deriva. Pero aínda así, embarcáronse nunha ambiciosa travesía que bautizaron co nome de “Get Back” (Volver). Os primeiros ensaios arrincaron en xaneiro de 1969, nos xeados estudos Twickenham do suroeste de Londres. O proxecto tiña que culminar nun concerto final, o cal tivo como escenario a azotea do edificio onde estaban gravando o material, no número 3 de Saville Row. O día 30 dese mesmo mes armaron unha traca ben gorda e formidable aló arriba no tellado, coa xente que camiñaba pola rúa alucinando e a policía intervindo (máis ben facendo que interviña) na sorprendente e emocionante fin de festa.

Aló nas alturas si que os catro fabulosos de Liverpool se amosaron contentos, exhibindo a complicidade dos vellos e felices tempos. Algunhas das tomas que alí se realizaron foron incluídas no disco que se publicou o 8 de maio do 1970. Segundo unha lenda urbana, esquencerónse do proxecto no mes de febreiro e chamaron a George Martin para comezar con “Abbey Road”. Mais iso non se corresponde exactamente coa realidade. De feito, moitos dos temas gravados entre febreiro e marzo aínda estaban destinados a formar parte de “Get Back”, plan que se abandonou e as cintas que contiñan o material gravado ficaron nos andeis collendo po. Pero contra finais do ano fíxose cargo dos temas gravados Phil Spector, quen en marzo do 1970 empezou a vernizar as gravacións feitas, que son tantas como para configurar unha fantástica e monumental colección discográfica.

Para empezar, nesta nova mega reedición do que foi o álbum de despedida dos Fab Four, atópanse jams como Whithout a Song ou The Walk, ademais de ensaios de Something e mesmo unha peza na que George Harrison fusiona I Me Mine con Wake Up Little Sussie. Pero sen dúbida a canción máis impresionante é a versión que fan de Don´t Let Me Down, extraída do concerto da azotea do número 3 de Saville Row.

Diante da inminente estrea da miniserie de Peter Jackson, programada para o día 25, abriuse unha nova Caixa de Pandora. A policía incautou 500 rolos nunha fábrica abandonada de Ámsterdam: as chamadas “Nagra Tapes”, case que 100 horas de audio que recollen parte do que aconteceu en xaneiro do 1970. Desde entón esas cintas figuraban como extraviadas e circularon no mercado negro a prezos prohibitivos en anos posteriores.

As “Nagra Tapes” fulminaron unha morea de borralla mediática, a que tiñan repetido coma unha carraca, un xeito de mantra, escritores, xornalistas e blogueiros de toda pelaxe. A historia que se inventaron (e aínda se inventan), adornárona ou terxiversárona con toda clase de epítetos para retratar o período de xestación de “Let It Be”, resulta esgotadora, fundamentalmente por inexacta e reducionista, e na que todos os persoeiros saen mal parados (Yoko, John, Paul, George, Ringo…). Existen datos contundentes para contrastar esta información, papel que non corresponde a esta modesta crónica.

O que se ten dito de Paul non se corresponde cos feitos reais, pois foi o máis comprensivo e o que máis loitou para que o barco non se afundira e así poder sacar adiante o proxecto “Get Back”. No medio de todo o barullo que se montou ao redor, Ringo falaba pouco, pero sempre se lle escoitou alto e claro. En suma, as “Nagra Tapes” representan a buceira ou calabocas definitivo diante da colección de gilipolleces que se dixeron, escribiron e regurxitaron ao longo destes 50 anos. Tamén o son as cincuenta e cinco horas de celuloide que se chupou Peter Jackson para armar o documental que se verá en Disney+.

Despois de tantos anos pasados, sábese sen dúbida que a morte de Brian Epstein deixou o cuarteto sen dirección e sen orde. Logo da súa visita á India, cando regresaron a Londres, cada un polo seu lado, foi cando naceu a discográfica Apple. Antes xa Epstein deixara a medio erguer a empresa Apple Corps LTD, un paraugas para protexer un lote de pequenas compañías de publicación editorial de cancións. Pero en realidade era unha forma de eludir o pagamento de impostos, aínda que se presentou como un instrumento para dar voz a toda clase de artistas.

Pero na práctica, os Beatles non axudaron a case ninguén. Agás os admiradores máis rendidos de John Lennon, ninguén ou case ninguén aproveitou ou se aproveitou da xenerosidade que se predicaba e proclamaba. Tampouco o fixo a casa Apple Records, aínda que propagaba a idea de promocionar os músicos máis novos e con talento, aos que pretendía protexer dos antigos executivos ao servizo das compañías máis poderosas. Neste senso a empresa de discos case nunca cumpriu cos seus obxectivos.

En realidade os Beatles resultaron bastante conservadores e arriscaron ben pouco. Entre o máis destacado que saíu da discográfica: James Taylor, en plena viaxe de heroína, gravou o seu primeiro álbum en Apple, e despois voou libre ata converterse nun dos artistas máis laureados da década dos 70. Badfinger, pola súa banda, foi o santo e sinal da discográfica. Máis tarde merecen ser citados Jackie Lomax e David Peel.

Pero todo isto que relación garda con “Let It Be”? Máis do que parece. Apple estaba máis vinculado ao proxecto de “Magical Mystery Tour”, película e banda sonora, e con The Beatles (“White Album”), que con “Let It Be”, porque a fundación do selo vai da man deses dous traballos, pero ningún deles reflicte a caída do meteorito, o proceso de ruptura do grupo, como o fixo “Let It Be”, disco que en certo sentido é unha alegoría do que foi a fulminante carreira de Apple.