Gonzalo Trasbach. Supoño que podería estar bastante cabreado co que me pasou, pero costa seguir enfadado cando hai tanta beleza no mundo. O meu corazón ínflase coma un globo que está a punto de estalar… Pero recordo que me debo relaxar e non aferrarme demasiado a ela, e, entón, flúe a través de min coma a choiva e non sinto outra cousa que gratitude por cada instante da miña estúpida e insignificante vida… Non teñen nin idea do que lles estou a falar, pero non se preocupen…, algún día entenderano. Con esta tenra berra de Lester, poucos minutos antes de morrer, acaba American Beauty (1999), a ópera prima de Sam Mendes, director británico que ata entonces se movía nos circuítos case clandestinos dos teatros de Londres.

Hai pouco tempo, 16 anos despois do seu estreo en USA (15/9/1999), visualicei de novo a cinta e sentín tanta ou máis emoción que a primeira vez. A súa vixencia e actualidade parecéronme case absolutas. Sobre todo na escena final, cando o protagonista principal (Kevin Spacey) pasa revista a súa vida. En apenas uns minutos, tal como sempre se ten dito que ocorre na realidade, circulan por diante dos seus ollos todos e cada un dos momentos fundacionais dunha existencia que intúe está chegando ao seu remate, mesmo as engurradas mans da súa vella avoa, un detalle no que entendo que Mendes está rendendo un pequeno tributo a Mai e fillo, de Sokúrov. Coma pano de fondo soa a marabillosa Because, memorábel melodía dos Beatles, aquí na fondísima versión, se non me engano, de Eliott Smith.

Seguramente todos lembramos o fío argumental do filme. Mesmo todos teremos construído un veredicto sobre a trama que calceta aquí un Sam Mendes que agora é moito máis popular polas dúas películas do axente 007 que dirixiu nos últimos tempos, pero que tamén conta no seu haber con outra obra inquietante e de gran calado: Revolutionary Road. Por iso mesmo non pretendo dar conta dunha película que reflicte de xeito moi brillante e ácido o estilo triunfante (e tamén o fracaso que agocha) da vida norteamericana de finais do século pasado e os primeiros anos do actual.

Pero si quero rememorar unha escena, talvez unha das centrais do filme, aquela na que nos ollos de Ricky (Wes Bentley) brilla coma unha sorte de fórmula da que extraer a felicidade: lembrádesvos da súa gravación favorita, aquela na que unha bolsa de plástico danza sobre un remuíño de follas de outono que xira movido polo vento nun cornecho calquera, esquecido, un humilde lugar que non esperta o interese de alguén, un pouco antes de que comece a nevar? E logo pregunteime: Non nos están invitando a danzar, a bailar e a xirar, a xogar con eles?

Unha vez escoiteille dicir a un home da miña aldea que para el Deus estaba no vento que movía as follas do castiñeiro solitario baixo o que tomaba a sombra. Vendo esa escena de American Beauty pensei que, se de verdade hai un Deus, debía ser tamén semellante a esa inmensa humildade que danzaba e xiraba co vento de outono.