Comezo de partida: Beckett-Kurtág

9788490661123Fidel Vidal. Samuel Beckett escribía as obras de teatro en francés e despois pasábaas ao inglés. Estranxeiro na súa lingua ao renunciar da lingua materna: “A miña propia lingua aparéceseme como un velo que debe ser esgazado para chegar ás cousas ou á nada detrás del… Perforar un burato tras outro na linguaxe, até o que agrome por detrás –sexa algo ou nada- comece a filtrar”. (Carta alemá, S. Beckett, 1937). Se tardou un mes en rematar Esperando a Godot, necesitou dous anos para a súa outra notoria e non menos emblemática Final de partida. Estamos ante a final dunha competición, dunha partida de xadrez na que só quedan catro pezas. Ou talvez nos miolos do absurdo, é dicir, moi pretos da verdade; ou dun malentendido, o que fai (case) imposible que se diga a verdade. A partida, a xogada última ou o comezo da mesma -o punto de partida-, coinciden na idea regulamentada de alcanzar unha meta que pode dar nun empate ou ficar no mesmo lugar. Sexa cal sexa o resultado, o fin como remate indica a presenza dun baleiro que nos convida a outra partida, unha nova quenda: a mesma de sempre. “O final está comprendido no principio, e malia todo un continúa” (Hamm). Unha partida, un xogo. Ou unha marcha, a de Clov: Vou deixalo?

O compositor húngaro Kurtág, entusiasmado con esta obra, deu en compoñer unha ópera inspirada nela.11KURTAG-1-articleLarge Así naceu Samuel Beckett: Fin de partida, a súa primeira e única composición operística que, por fin –e non pedimos desculpas pola redundancia-, despois duns longos sete anos (“Non me metades présa, non me poñades data”, dicía), foi estreada no Teatro alla Scala de Milán o día 12 de novembro de 2018. O autor non puido asistir por problemas de mobilidade. A prensa fíxose eco do acontecemento. “Triunfo na Scala. Kurtág vence o reto”, titulou o diario Il Corriere della Sera, cuxo crítico musical, Enrico Girardi, cualificouna de “fito” pola súa “refinada escritura, intensa e esencial”. O compositor, de 92 anos, baseouse na obra teatral Fin de partida de Samuel Beckett (1906-1989) para a súa primeira obra lírica, que arrancou nada menos que oito minutos de aplausos dun dos públicos musicais máis esixentes de Italia.

Alexander Pereira, director artístico e tenaz impulsor do proxecto e paciente na espera de tantos anos, non ocultou a súa ledicia: “É a mellor noite da miña vida”. “É a ópera máis importante que se compuxo nos derradeiros trinta anos”. “Un soño de dez años para levar a bo porto a primeira obra de György Kurtág, mestre da vangarda do século XX, fíxose realidade onte”.9788472230880-es “Dúas horas de música sen pausas e un emocionado público con oito minutos de aplausos tan fortes que chegaron até Budapest, onde o vello compositor de 92 años escoitaba en directo pola Euroradio a carón da súa esposa Marta” (Il Corriere della Sera, 15 de novembro de 2018).

Nesta peza dun só acto, Samuel Beckett: Fin de partie (que o dramaturgo irlandés forme parte explícita do título non é asunto banal) vai deixar xa unidos os seus nomes para sempre, porque se perturbadora é a experiencia de asistir a unha representación da obra teatral de Beckett -escribe Luís Lago-, “con eses catro personaxes devastados e/ou eivados física e psiquicamente, aínda o é mais ver e escoitar a súa transformación en ópera”, ou, como a define coa súa característica modestia o propio Kurtág, nunha sucesión de “escenas e monólogos”.

 

4 comentarios en “Comezo de partida: Beckett-Kurtág

  1. Meu estimado e querido amigo Jesús:
    O pracer é meu sabendo que atendes as achegas do noso Café. E unha honra. Respecto do dicir e de amar a referencia venme dada pola mítica película “Johnny Guitar”, ao recordar un Johnny suplicante ante Vienna: “Mínteme”, pero dime que me botabas de menos, que me querías… Un dicir especialmente para quen escoita, para quen quere escoitar. Non abonda con “saber” que se quere. “Xa o sei, pero dimo”. Mesmo unha mentira. Sexa como for, non está mal. Ademais é de balde.
    Sobre o da lingua quedarei pensándoo; porque non estou ben seguro sobre o esencial (ou non) que pode resultar como sinal de identidade… Ou si.
    Saúde e unha forte aperta.

  2. Querido Fidel :
    Hoy voy a robarle el título de “atarefada” a mi querida Mari Carmen. Estos días a las abuelas nos toca pedalear en la máquina ALFA para que los nietos no desentonen en la carroza de sus Majestades los Reyes de Oriente. Hace un rato que terminé la faena y aquí me tienes sentada ante el ordenador, que más que sentarme me he derramado en la silla porque mi espalda así me lo ha pedido.
    Aún no he leído “Esperando a Godot”, a veces pienso que me queda muy poco tiempo para poder leer todo lo que me gustaría pero, nosotros vamos por un camino y el destino crea ramales para conducirnos por otro. Espero poder degustar esa obra creada en ese espacio de tiempo tan corto.
    Ahora estoy pensando también en una novela que escribió Dostoievski en veintiocho días, “El jugador”, y está escrita como si invirtiera en ella siete años, que fueron los que Gustave Flaubert dedicó a “Madame Bovary”. Tan diversos espacios de tiempo, y las dos obras son excelentes.
    Alberto Moravia decía que hay libros inperfectísimos, mal construidos, farragosos y embarullados, pero vivos, que leemos y leeremos siempre, y hay en cambio libros perfectos en todas sus partes, bien estructurados y bien compuestos ordenados y pulidos, pero muertos, que pese a su perfección desechamos, y con los que no sabemos qué hacer.
    Cuando lea – espero hacerlo – “Esperando a Godot” ya te contaré si he mantenido en el silencio de mi habitación una conversación estimulante con el trabajo que Samuel Beckett nos ha dejado para la posteridad en esos treinta días.
    Voy a descansar ahora mi maltrecha espalda, querido Fidel. Es un placer leerte.
    Besiños palmeiráns.
    ALUMNO CON MULA.

    1. Miña atarefada e atenta Magdalena:
      Dá gusto saber das avoas que ateden netos, fillos, esposos, cuñados, curmás, e canto quefacer se vaia presentando. O mundo sen persoas coma vós estaría medio baleiro. Esta vez a miña teima vai sobre “Fin de partida” que, ante a nova de ser inspiradora dunha ópera, quedei enganchado un par de meses a ela. O resultado irá saíndo amodiño. É un gusto contar con autores tan estimulantes coma os que ti sinalas.
      Estamos nas datas de Reis. E xamais esquecerei a frase que, tempo atrás e a modo de presentación, me espetou un paciente mozo: “Eu fun tan desgraciado que para unha tía rica que tiña, por Reis só me regalaba xoguetes didácticos”. Para que conste.
      Saúde e moitos e divertidos xoguetes.
      A MULA ALUMA

      1. Querido Fidel. Hace poco te he leído una entrada de este blog en la que hablabas de la conveniencia de que no basta con amar, sino que el amor ha de ser dicho para que así alcance una mayor plenitud. Me quedé pensando,…, no estoy seguro.
        En esta nueva entrada al blog, Beckett escribiendo en francés. Joyce escribiendo sobre la vida cotidiana dublinesa, en inglés desde Trieste ,y sin volver nunca más a Irlanda. Oscar Wilde desterrado de sus coetáneos irlandeses e ingleses, escribiendo en inglés…Ninguno creo que escribió en gaélico (disculpas si estoy equivocado). Y, sin embargo, los irlandeses les consideran “suyos”, los irlandeses que proclaman el gaélico como lengua propia frente a los impostores ingleses, los irlandeses que recuerdan por ejemplo el hambre que les hizo emigrar como seña propia de identidad de una nación, recuerdan también a estos escritores como propios, a pesar de que escriban en francés o en inglés.
        En contraste con otros pueblos que consideran esencial la lengua, me da qué pensar que la lengua no tiene por qué ser necesariamente una de las primeras señas de identidad de un pueblo, el sufrimiento o el hambre compartidos lo es en los irlandeses, a lo mejor, antes que el hablar de ese sufrimiento, o sin hablar siquiera de él. Ni con la música operística, otra forma de hablar. En silencio.
        Estas noches largas de invierno, con su silencio, invitan a leerte. Lo cual siempre es un placer.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *