Unha natureza sen dentes

Vector  nature background with chamomiles and dandelions.Fidel Vidal. Que significa natureza? De primeiras pensamos na bioloxía, no puramente biolóxico, na fisioloxía dos organismos, sen outra manifestación que o seu funcionamento: sen discurso engadido que o relate. Este, o discurso, vai formar parte dunha novidade cualitativa que responde á identificación exclusiva do ser humano como tal. O discorrer do verbo ao que fica enganchado mesmo antes de nacer, como evidencian as palabras expresadas polos seus proxenitores dentro da ilusión dun desexo. Desde ese instante establécense lazos, incluídos os que se apuntan como nomes posibles cos que apadriñar os seus descendentes. Unha vez asumido o papel e o bautizo, os proxenitores convértense en pai e nai, e a descendencia en fillo ou filla. Un paso cualitativo que vai da natureza biolóxica á natureza humana: ao absurdo, ao teatro de absurdo. Á vida mesma. Hamm falando co seu pai Nagg:

HAMM: Inmundicia! Por que me fixeches?

NAGG: Non podía saber.

HAMM: Que? Que é o que non podías saber?

NAGG: Que serías ti. (Pausa.) Dásme un pastel? (Samuel Beckectt, Fin de partida)

Fame, sede, coito. O instinto move á satisfacción das necesidades primarias convertido en pulsión. O afastamento do organismo natural, pendente do equilibrio homeostático, dá paso ao desexo, prendido na palabra, preso e apresado nela, pola que se fai libre, mais nunca satisfeito. Velaí a (in)satisfacción do desexo dando paso ao gozo. A pulsión freudiana abandona o concepto límite entre o corporal e o psicolóxico para ser quen de negar a separación dos termos en cuestión. O corpo na busca da pureza, sabendo que a bioloxía, o vivinte, “non é suficiente para facer un corpo, a carne é violentada polo símbolo, e só por el, o home é home.” (Lacan, Escritos I, “Función e campo da palabra”). A marca da casa.

Un discurso é unha das formas que os seres humanos temos para establecermos lazos sociais; é dicir, a natureza (explícita e implicitamente) muda no intre en que os homes se relacionan uns cos outros mediante a palabra que toma o lugar do instinto, e que ela mesma subverte. O discurso, entón, non se funda no suxeito senón na estrutura da linguaxe e, por ende, no significante. Un non é ninguén, non significa nada, nada de nada, sen outro a carón del que o diga, ou si, cando el mesmo é o seu propio significado, como a obra de arte que se remite a si mesma mediante a propiedade máis significativa por evidente: a redundancia. Mais a natureza –amnésica e muda, á marxe de todo verbo- non se esquece de nós. Existe, claro que existe, e segue implacable o seu curso.

HAMM: A natureza esqueceunos.

CLOV: Xa non existe a natureza.

HAMM: Que non existe a natureza! Esaxeras.

CLOV: Nos arredores.

HAMM: Respiramos, mudamos! Perdemos os cabelos, os dentes, a frescura! Os ideais!

CLOV: Entón, a natureza non nos esqueceu.

HAMM: Pero ti dis que xa non existe.

COPV: Ninguén no mundo pensou xamais de forma tan retorcida coma nós.

HAMM: Faise o que se pode.

CLOV: Facémolo mal.

3 comentarios en “Unha natureza sen dentes

  1. “Ninguen no mundo pensou xamais de forma tan retorcida coma nós”, di Clov. “Faise o que se pode”, responde Hamm. Pois iso. Da man o do pé dos psicanalistas ou dos psilacanistas.
    E apúntome aos disfraces da lingua e da palabra. Non me digas, Carmen, que non resulta divertido? Acabo de ler a achega de Losada sobre as Conversas de Cioran e lembro que este tiña unha frase coa que estou -se non de acordo- si do seu lado: “Unha idea clara é unha idea sen porvir”.
    Agradezo de forma ben sincera o voso interese lendo e compartindo o Café connosco. E aprendendo moito a carón vosa. Esta vai para Magdalena, sempre atenta:
    Ó SAÍR RÍA SÓ

  2. Estimado Fidel:
    Hace poco más de una hora que he llegado de pasar el día con mis hijos -como cada fin de semana- y ver en el cine una comedia francesa -“El gran baño”- que, aunque al principio parecía un tanto absurda, resultó muy sugerente.
    Acabo de leer tu artículo y la respuesta de Magdalena. Me gustaría tener la capacidad de poder responder adecuadamente. Pero, para colmo de males, al llevar tantos años lejos de Galicia, mi gallego quedó desfasado y tengo que hacer un gran esfuerzo para comprender con precisión vuestros escritos. A veces una palabra mal entendida puede cambiar el sentido de la frase y el diccionario no siempre clarifica la duda.
    El vocablo “naturaleza” goza de múltiples acepciones. Pero si de buenas a primeras me preguntasen qué entiendo por naturaleza, respondería, sin dudarlo, que es la fauna y la flora del planeta. Sobre todo, la flora. Sin más discurso añadido, nunca se me ocurriría pensar en el ser humano. Según tú (o Samuel Beckectt, o Freud, o Lacan, que ya no sé a qué carta quedarme), este ser está destinado de antemano, desde el momento en el que los progenitores piensan por él (no le dejan elección), a deambular por el teatro (absurdo) de la vida…
    Lo del “deseo apresado por la palabra y al tiempo liberado por ella y nunca satisfecho”, y lo de “la simbología que hace al hombre”, tendré que madurarlo mañana que estaré más lúcida; espero. Y también “el lenguaje, la palabra toma el lugar del instinto…” Lo malo es que la palabra muchas veces se disfraza.
    Instinto y pulsión…Si los psicoanalistas no se ponen de acuerdo en sus diferencias, mal puedo entenderlo. Pero pienso que de vez en cuando es bueno frenar los impulsos. ¿En qué nos distinguimos sino de los seres irracionales? ¿En el habla?
    Aunque la naturaleza siga impecable su curso, la clave está en que ese curso discurra de la forma más placentera; procurando soslayar las circunstancias cuando no son positivas.
    Sin pies ni cabeza; pero lo hecho, hecho está.
    Bonitos sueños.

  3. Buenos días, querido Fidel:
    Me estoy riendo de esa disparatada y al mismo tiempo lógica discusión mantenida por padre e hijo que ya no recordaba.
    El irlandés escribía diálogos así de raros, absurdos, pero con una creatividad e ingenio fuera de lo normal. Nagg, sin piernas dentro de un cubo de basura y Hamm ciego, junto con el criado que nunca podía sentarse… ya puede el espectador pensar en lo pintoresco del grupo que formaban, desde luego, la naturaleza no había sido muy propicia con ellos. ¡Mal pocado!
    Una buena historia para divulgar en romances de ciego, que eran los periódicos de la época y que sembraban pavor en nuestro ánimo.
    Besiños palmeiráns, querido Fidel.

    OGINO NACE CANONIGO.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *