14,73 con acento galego

Foto: La Voz de Galicia
Foto: La Voz de Galicia

Fidel Vidal. No Preámbulo da Constitución advírtese da necesidade de protexer os pobos de España “no exercicio dos dereitos humanos, as súas culturas e tradicións, linguas e institucións”. Deseguido convén recordar o punto 2 do Artigo 3 no que, canda o castelán, as demais linguas son “un patrimonio cultural que será obxecto de especial respecto e protección”. Un especial respecto que só se dará co uso e non co abandono ou co desprezo. E unha especial protección, que pedimos non xa como se fose un escornabois, unha especie a extinguir como seica algúns se empeñan e desexan, senón mesmo como un humilde hórreo, por non mencionar a paisaxe ou unha catedral. Iso é, a lingua da que podemos presumir, acento incluído.

Nos tempos da miña nenez, tempos de No-Do, en branco e negro, non era infrecuente que en determinadas familias a lingua coa que se lle falaba aos nenos, refírome aos varóns, era o galego mentres coas nenas usábase o castelán. Velaí unha mostra do que poderíamos definir como diglosia doméstica. Coido que o noso presidente, o presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, cando felicitou á nosa campioa de Ribeira Ana Peleteiro polo seu éxito en Glasgow, aínda estaría baixo o efectos daquela vella influencia. Segundo lemos na prensa esta foi a mensaxe enviada nunha conta de Twitter: “Felicidades a la gallega @apeleteirob, que se acaba de proclamar campeona de Europa de triple salto. ¡Enhorabuena, Ana!” (El Correo Gallego, 03-03-2019). O presidente da Xunta de Galicia felicitando a unha galega en castelán. Que eu saiba, polo de agora nin o español nin o inglés son linguas minoritarias que precisen de “especiais proteccións”. Esa felicitación non é o mellor exemplo para un presidente de Galicia. Que lle custaba, señor presidente, facelo en galego?

Pola contra, a ribeirense Ana Peleteiro (ouro en Europa e marca de España en triplo salto con 14,73 metros) fai uso e presume de ser quen é, unha galega sen complexos da que deberíamos tomar exemplo, o primeiro o noso presidente. Nunha entrevista na televisión de Galicia, lembrou a frase “Lo tienes todo: negra, gallega y con acento”, escoitada en Madrid. Naturalmente, non ía ter acento vasco (“Aívalahostia!”), nin andalú (“Viva la grasia!”). Entón Ana fixo unha emocionada e serena defensa da nosa lingua, sen complexos: “Teño sorte porque a miña familia sempre me falou galego, non me educaron en falar `castellanito´ cos que teñen un nivel máis alto, eu poño o acento a propósito, vivín o complexo, pero unha vai madurando e se dá de conta de que ser galegos é bo”. “Se teño o meu idioma, por que vou cambiar? Galicia e o galego son as miñas raíces, por moito que viaxe polo mundo, non vou cambiar.” (Faro de Vigo, 19-03-2019)

 

6 comentarios en “14,73 con acento galego

  1. Estimado Fidel:
    Me parece muy bien lo que opinas de la lengua materna. Pero ponte en el lugar de una persona que se marcha joven de su tierra y, cuando vuelve a ella se encuentra con que la lengua en la que se desenvolvía admirablemente -aunque no fuese la que practicaba habitualmente- la habían trastocado por completo. Para más INRI, hace unos años mi hija, que es traductora y en aquel momento se encontraba sin un traductor de gallego, me preguntó si me sentía capacitada para hacerlo yo. Le respondí afirmativamente. “Y hasta sin necesidad de diccionario”, me jacté.
    No sé que ocurrió; pero el caso es que mi hija, que se deshace en elogios cuando el caso lo requiere, no hizo ni el más mínimo comentario a mi trabajo.
    El verano siguiente lo pasé en Palmeira y, al escuchar la Televisión Gallega, pude comprobar que mi gallego ya no era lo que era. Pero se ve que mis paisanos tampoco habían evolucionado, porque con ellos me entendía a las mil maravillas…
    Y ahora me encuentro con Café Barbantia que me hace pasarlas canutas. Pero lo agradezco porque me obliga a poner las pilas en muchos aspectos.
    A Magdalena me adhiero para expresar lo que yo no sabría hacer tan bien: precisamente me encuentro en la tesitura de las aceitunas y la gallina.
    El acento gallego, aunque quisiese, es imposible eliminar. Cuando alguien habla conmigo por teléfono, lo primero que escucho es: “Ay, la galleguiña!” Y me encanta.
    Ya ves que hoy respondo de día, poco habitual en mí; pero sucede que este fin de semana me voy a la Sierra de Guadarrama a celebrar mi cumpleaños -atrasado, por imperativos de trabajo- con mis hijos, nietos y bisnietos; y aún tengo que preparar alguna cosa. Estuve tentada de responder en gallego; pero me llevaría mucho más tiempo y sólo puedo robárselo al sueño.
    Feliz fin de semana.

    1. Feliz fin de semana e mellor primavera se cabe para ambas as dúas, benqueridas e amantes de Palmeira. Bicos e forte aperta. Saudiña e unha sonata á sombra dunha nOgUEIrA.

  2. Querido Fidel:
    Como lo prometido es deuda, aquí estoy para sufragar la misma.
    Hace un rato los de la aseguradora se han llevado la tele y los de Movistar ya me han ajustado el router.
    Como me siento aludida, ya que escribo siempre en castellano, sé que a pesar de hacerlo así, no pondrás para nada en duda mi respeto hacia mi querido y valorado idioma. No lo escribo, porque de hacerlo, lo que me cuesta diez minutos en castellano, en gallego tendría que emplear cuarenta y cinco y mirando a cada paso el diccionario. Ya sabes que tal como lo hablamos en Palmeira, dista mucho de ser como vosotros lo empleáis. Todo mi respeto para mi lengua gallega cotidianamente practicada oralmente, pero que por cuestión de tiempo para escribirla, uso el castellano, o español – creo que es más correcto el segundo término -.
    Decía Jardiel Poncela que con dos cosas desiguales se forma un todo homogéneo.
    Y ponía este ejemplo: “Un producto vegetal : la aceituna, y un producto animal : la gallina – totalmente desiguales y heterogéneos – se unen, después de ciertas preparaciones, para lograr un producto homogéneo e igual : los huevos fritos”.
    Con perdón de la comparación, nosotros tenemos la suerte de disponer de dos lenguas maravillosas: la aceituna y la gallina. No todos pueden presumir de ello.
    Tienes razón al decir que al señor presidente no le costaba nada expresarse en nuestra lengua para felicitar a una campeona gallega como Ana Peleteiro, pero… A veces pasan cosas capaces de encalabrinar al santo Job.
    Biquiños palmeiráns, benquerido Fidel.
    LO SÉ, DAMA DE SOL.

    1. Sen tele, co router amañado e, como sempre, cumprindo coa tarefa dun agardado comentario, o comentario da nosa atenta Magdalena.
      Xamais estivo na miña intención nin, por suposto, que te deras por aludida, repecto do meu artigo “con acento galego”. Este ía directamente dirixido ao Presidente da Xunta de Galicia, nin tan sequera a Núñez Feijóo, senón ao Presidente de Galicia, para lle pedir, como máximo representante do noso país, que cumpra co espírito e a letra da Constitución, da que tanto alardean como “constituciolalistas”, nin máis nin menos. Se somos tan listos que mesmo aprendemos inglés, como é que seica non nos dá a cabeza para o galego?
      Non me resisto a escribir as cinco vocais: cUEstIOnAr os frEUdIAnOs con EUfOrIA e cOngrUEncIA.
      Saúde e unha forte aperta con acento galego.

  3. Querido Fidel:
    Escribo desde el móvil. Stop.
    Ayer, Dios disparó un rayo sobre nuestra televisión asateando también al “router” Stop.
    Al Supremo Hacedor al parecer le entraron ganas de estorbar mi sosiego, Stop.
    Prometo contestar a tu interesante entrada.Stop.
    Bicos Palmeiráns.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *