O medo do día ao murmurio (III)

handketapaIgnacio Castro Rey. É coma se o escritor, volvendo unha e outra vez a unha soidade inconfesable e sen testemuñas, realizase unha secreta transfusión de sangue na penumbra, nunha terra máis profunda que todas as súas leis e inmune a calquera cambio climático. A partir de aí é posible enfrontarse outra vez á crueza do día. Virxindade a través da prostitución? Beatitude por corrupción? É unha lenda, como a do santo bebedor, que non habería que descartar. En todo caso, pode darse en Handke unha alianza secreta de melancolía e luxuria que só pertence a uns poucos, os elixidos polas aforas. O que é seguro en Handke é unha mística da inmediatez, á vez fulgurante e escandalosamente lenta. Todo o contrario, en poucas palabras, da nosa mitoloxía do instantáneo, estas tecnoloxías portátiles que deben desactivar nun segundo o peso enigmático do tempo. Handke vive dese enigma, do que os outros (e talvez el mesmo) non saben de si. De aí esta teoloxía do ordinario presente en calquera das súas obras, unha percepción e unha memoria puntillistas, case extrasensoriais. Unha atención que case non é deste mundo e, desde logo, fai a vida moi difícil: <Bocexou longamente, e eu mirei a súa pálida boca aberta e a lingua que tremía contra o padal> (Carta breve para un largo adiós).

Nunca artificioso, aínda que non se entenda nada. Sempre pegado a unha experiencia terreal que hoxe nos resulta difícil. Tanto é así que se podería dicir, paradoxalmente, que Handke o escritor desconfía da palabra, como unha vez escoitamos nun momento memorable de Boyhood. Outra vez na súa Carta breve lemos: <Case nunca soñamos xa… E se o facemos esquécesenos. Como falamos de todo non nos queda nada para soñar>. Para pensar é fundamental conseguir en momentos cruciais non pensar, <Saír da gaiola xiratoria dos pensamentos, calar>. Doutro xeito, con tantas imaxes e noticias que nos envolven durante o día, <pola tarde convertémonos en estranxeiros, pois se acumularon demasiadas cousas>. Necesitamos así medicación ata para durmir. O repouso e a contemplación, precisamente porque cada momento de detención é un descubrimento, é hoxe o que máis custa. Volver ter fe no visible é o máis difícil para a nosa doutrina da velocidade, unha tensión que nos protexe ao minuto do ruxerruxe do tempo. <Traballo ou amor? A traballar, para volver atopar o amor>, lemos no ensaio sobre o día logrado. Pero lograr o día é deixar que descanse na súa noite, e iso é hoxe para nós pouco menos que imposible.

<Ao final ocorre mesmo que non ocorre nada. No día logrado non haberá ningún costume, desaparecerá toda opinión, estarei sorprendido por el, por ti, por min mesmo>. O manido comunismo da fin da historia non é o resultado final dun proceso grandioso que unha vangarda histórica dirixe, senón o resultado común e secreto de entrar nas entrañas dun día calquera. En ausencia de tal metamorfose, falando do caso tráxico da súa propia nai, Handke dá esta versión do noso nihilismo sen chan: <Hoxe era onte; onte era como sempre. 022-donata-wenders-theredlistUn día máis. Outra semana que se foi, un fermoso ano novo. Que hai mañá para comer? Veu xa o carteiro? Que fixeches todo o día na casa?>. O remedio a esta neurose, que camiña cara á psicose, podería ser algo así como certa serenidade que mira de fronte ao abismo, aínda que neste caso non puido chegar: <Lograr o día habitado soamente. Habitar; estar sentado, ler, levantar a vista, resplandecer de inutilidade>.

Queda para moi poucos a angustia que sente cando todo funciona e ninguén sente. No medio do noso páramo diario Handke confésase un home basicamente intuitivo. Case diriamos, portador dunha relixión intuitiva que non necesita outra transcendencia que a da materia sensible: <Atópase con alguén de súpeto e coñece toda a súa historia>. Precipítase entón un aluvión de datos repentinos: <Míralo e pensas de súpeto na súa muller morta… A vostede non lle pasa nunca?> (pregunta ao xornalista). Bo…: o xornalista, naturalmente, non chama os louqueiros porque se atopa diante unha figura de fama mundial, xa moito antes deste dubidoso premio. Ao xenio perdóaselle a tolemia, a de tomar en serio o que para o bo cidadán non existe, á fin e ao cabo está desactivado na fornela da excepción. É esta a fin da industria editorial e a rolda interminable de bestsellers?, pregúntase un como galego paranoico. Converter en excepcional o que en realidade é o chan escondido da humanidade? Señor, non envíes todo o que podemos soportar.

Sen necesidade de estenderse, Handke parece ter moi claro o concepto de banalidade do mal. Lembra que falamos continuamente de solidariedade co terceiro ou cuarto mundo, pero que xamais empatizamos cos que temos á beira, aos que nin sequera vemos. O de á beira fai o que pode, pero <o mal que non é pretendido pode facer máis dano que o que se buscou conscientemente, porque fronte a este podemos pelexar. Pero #ante o mal que xera a inocencia non temos armas>. Contra a espontaneidade dun terror inmanente non hai revolta posible. Enxeñeiro da nosa guerra silenciosa, Handke dirixe día a día (sen que os seus veciños saiban nada) unha pyme do inmediato: <Penso no meu irmán carpinteiro, que non triunfou na vida e ten unha existencia moi dura. Por que el e non eu?>. Transcendencia? Vénlle ancha esta palabra, tópica ata no xornalismo. Fame de comida, de muller e de espírito, di o autor dese Ensayo sobre el cansancio tan ben usado polo coreano Han. Relixión intuitiva, repetimos, que lle aforra a Handke a necesidade de calquera doutrina. Ten a auga doutrina?NIÑO PERDIDO Simplemente, corre coa gravidade. Posiblemente de Kafka a Zambrano, de Ligeti a Guerín, existe en cada creador un neno que sempre espera ao final, á maneira dunha sabedoría que linda coa necidade.

Nenos? <Escribir e ser pai é o mesmo>, lemos nunha recente entrevista. Facerse pai é adoptar, abrazar, querer calquera criatura ou sentimento que se che cruce? <Non basta con xuntar letras para ser escritor>. É de supoñer que Handke, sen citalo, refírese a unha vella medicina que era obsesión do psicólogo Nietzsche: desactivar o mal abrazándoo. Á fin e ao cabo, unha bobada, un erro vivido na verdade do seu eterno retorno xa non é a mesma bobada, o mesmo erro. Unha e outra vez, é coma se o deus de Handke só fose a tenrura escondida do mesmísimo diaño. Lograr o día é deixar que en metade da mañá adveña o corazón quente da noite.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *