X. Ricardo Losada. Senteime na terraza da praza da Igrexa de Rianxo. Un mediodía triste e húmido de finais de outubro. Pedín un vermú. Mentres saboreaba os primeiros sorbos e unha deliciosa tapa de caldo, apoderouse de min unha estraña inquietude. Fora relaxarme e, porén, sentía unha crecente ansiedade. Non tardei en saber a razón. Fronte á terraza, dominando a metade do seu horizonte, un coche mal aparcado fíxome temer, ou desexar, quen sabe, que pronto aparecería un municipal a pórlle unha multa. Á dereita, outro coche mal aparcado co intermitente posto: o apresurado propietario, un coñecido meu que, por riba, saudoume, aumentando a miña ansiedade (pensei que lle doía a cabeza e que necesitaba urxentemente un analxésico), acababa de entrar na farmacia. Á esquerda, un terceiro coche mal aparcado e coa porta aberta, do que saíra unha condutora acelerada a mercar algo nun supermercado próximo. Mesmo imaxinei, revivindo o seu desasosego, que quedara sen sal ou sen aceite mentres facía a comida. Identifiqueime tanto con ela que desexei que a vida real fose como esas películas de Netflix que moita xente acelera para poder ver o final antes. O caso é que non puiden pensar noutra cousa ata que a vin regresar ao coche satisfeita coa súa bolsa da compra na man.
Intentando compensar aquela ansiedade neoiorquina no centro da miña vila natal, recordei por que aquela era a terraza que máis me gustaba de Rianxo. Presidíndoa desde o alto, a igrexa gótico mariñeira do século XV de Santa Comba, e a cuxo pé está unha fermosa escalinata reformada polos presos dun campo de concentración franquista. Fronte a min, o pazo de Martelo, que se remonta á Idade Media, onde Paio Gómez Chariño versificara fermosas cantigas e onde Evaristo Martelo escribira versos decimonónicos reivindicativos da nosa lingua. No centro, un dos cruceiros que Castelao estudara e cuxos antepasados mandaran construír. No horizonte máis próximo, a casa de Dieste e a casa dos doce balcóns onde viviron os irmáns Insua. No horizonte máis afastado (menos de cen metros), a casa onde viviu Castelao e o museo do poeta vangardista Manoel Antonio. Ás miñas costas, a farmacia que algún día fóra propiedade de José Carnero Valenzuela, condenado a morte, e posteriormente indultado, pola súa fidelidade á República, e o cine onde Castelao dera algún mitin do Partido Galeguista. Á miña esquerda, unha casa que tivera moitos problemas para ser rehabilitada porque se atoparan no seu subsolo restos dunha necrópole romana, e unha fermosa casa de pedra co patín amputado. A un e outro lado, escudos heráldicos que rememoran o pasado glorioso de Rianxo.
Como vedes, a praza, que é pequena en espazo e tamaño, é inmensa en tempo e acontecementos.
O mesmo que lle pasa a este anuario que agora tedes nas mans e que estades a piques de ler. É pequeno en espazo e tamaño, pero inmenso en tempo e acontecementos.
Así que, facede como fago eu.
Tomade un vermú léndoo nalgún dos moitos lugares do Barbanza que estuda. Por moito coche mal aparcado, por moito intermitente ou porta mal aberta, por moito veciño dominado polos imprevistos ou pola inercia capitalista que haxa ao teu redor, poderás comprobar que fóra de ti hai unha vida que, por intemporal, é inmune ás multas e ás dores de cabeza e aos imprevistos gastronómicos.
É inmune a toda ansiedade.