Fidel Vidal. O comezo da obra de Xabier L. Marqués (Murmurios (de) ausentes, coidada edición a cargo de Pastor Rodríguez, 2021), desde o seu primeiro verso fainos axustar o dial para non perder palabra: Tería que ser a vida tan interesante como se nos dixo? (p. 5). Mais, por seguir o protocolo -proto-colo, resumo pegado con cola como primeira páxina-, vén ao caso partir do verdadeiro principio, quer dicir, da mesma portada, do título que o autor lle dá a este libro. Murmurio, do latín murmurare, “dise da corrente das augas e tamén do vento, das follas”, “son brando e pracenteiro”. Murmurios, coa s tachada. Murmurar tamén significa falar mal de alguén. Aí estamos: Ti, si, ti: aquel que sabe por que bisbaban tras da porta do salón todo ángulo escuro. Ás toas. -En que lingua falaban? -Falaban? (p. 23, Auga IV).

O murmurio, un falar baixiño, desde a distancia, un falar da auga, da aqua, das fonduras do interior desde a primeira e última vogal: A, AUGA. Non nos estrañe por iso que os capítulos veñan sinalados con ese nome, AUGA, do I até o XX. Porque A vida está feita de auga (visíbel), de auga de esperanza (a esperanza é, máis que líquida, acuosa e, xa que logo, indetectábel, incomprensíbel, o/ cal entraría en contradicción coa visibilidade da auga… (p. 11, Auga I). Unha auga vida que se move, animada, que baixa polo río abaixo ou vai e vén nas ondas do mar. Arbitraria. Así as palabras, !amsem is artnoc (p. 17, AUGA III), ou o que é o mesmo, contra si mesma!

Atopámonos diante dun título singular onde o plural, dúas consonantes, dúas s minúsculas están tachadas (indicación para unha posible revisión?). A letra s, cunha historia ligada á serpe e ao asubío da serpe, trasládanos de inmediato á fórmula do Signo de Saussure: S/s, Significante/significado. Mais sucede que esta s, o significado, aparece cruzada por unha raia horizontal, polo tanto trátase dun significado insignificante, de escaso valor, marxinal. A marca do escravo onde radica o saber facer. E por aquí andamos, pola marxe, a carón dos marxinados: (Dádeme o perfil camiñante do ionqui que volve de tomar metadona cunha lata grande de cervexa nas mans… dádeme un derrotado e unha derrotada prostituíndose en ringleiras de coro de teatro grego,… entre os que podería recoñecer/adiviñar irmáns irmás, curmáns curmás… só mamadas…, á beira das estradas, e non me ofrezades estrelas nin me prometades máis alás! Pantalón de fume Sempre estaremos preto deles, na súa inexistencia…) (p. 51, Auga X). O autor, sen afirmalo porque non é necesario, pregúntase: Somos insignificantes? (p. 77, Auga. XIV).

E no medio, entre os murmurios e os ausentes, unha preposición entre paréntese: (de). Iso, unha preposición acoutada entre dúas paredes curvas, unha de apertura e outra de peche. Sabemos que toda preposición establece unha relación de dependencia, e a de fainos preguntar pola pre-posición, pola postura previa, a procedencia: “de onde vés?”, ou “de quen vés a ser?”. Unha proposición entre parentes(e) de murmurios (de) ausentes. Murmurios de ausentes, Murmurios ausentes ou Murmurio ausente? Todos eles. Parentes ou como da familia (incluídos Giacometti, Faulkner, Modigliani, Miguel de Molinos, Ramón Llull). Aí, na familia, enraízan os primeiros sentimentos de culpa e de desculpa, a Culpa e a camuflaxe como defensa (non como mentira): non/ o son: son outros e non poden comprender por que ninguén acredita neles,/ no seu relato…/ e así comenza a tiranía da mentira e, como non, da Culpa! Mente o/ insecto pao? Faino unha/ solla? Un pateiro? Unha vacaloura? (p. 9). Non esquecemos que a familia nun principio incluía escravos e servos, os fámulos, que pertencían a unha persoa, unha escola de rivalidades, egoísmos e de solidariedade: culpábel, morto, ser fillo de dous mortos, e ter unha familia/ de xente sen hálito, alfiestrada e alfinetada pola alferecía (p. 53, Auga XI).