Alberto Piñeiro. Coa lembranza material de máis artesanía indíxena que mercamos ao baixar as escaleiras que conducen á valgada, e a inmaterial do son da auga ao fluír sobre a alfombra vermella de cuarzo e sílice, da música das aves cantoras nas copas mexidas polo vento, do verde polícromo da selva frondosa, do arreguizo ao andar entre as sombras do bosque húmido, do ar sucado por bolboretas e flores, subimos ao Chevrolet coa alma satisfeita, sen máis obxectivo que chegar canto antes a Santa Elena de Uairén, buscar un hotel e durmir sen machetes baixo o colchón nin á espreita pola posible presenza de xaguares, serpes e mesmo os incómodos zancudos que tan amigos son do meu sangue.
Situada a só 20 kilómetros da fronteira co Brasil, Santa Elena de Uairén preséntase ao viaxeiro como unha illa urbana rodeada por inencofrables colinas e chairas habitadas de xeito disperso por non moitos milleiros de indíxenas. O seu nome evoca e honra a filla do seu fundador, un farmacéutico valenciano convertido en home de facenda chamado Lucas Fernández Peña, que completou o nome da Santa homónoma da cativa co do río que atravesa o municipio. Corría o ano 1923. Por aquel entón, o casarío medraba debido ás febres auríferas e diamantíferas; ou mellor sería dicir debido ao ouro e aos diamantes febríferos. O certo é que na actualidade é un dos lugares máis prósperos e tranquilos de Venezuela, circunstancia á que coadxuvan tanto o turismo, a súa condición de cidade fronteiriza e a consideración de porto libre coma o seu afastamento do resto do país. Porque en verdade, por Santa Elena de Uairén non se pasa, alí hai que ir cunha finalidade. Polo que a nós atingue, e aínda que non sexa o centro do relato, tratábase de negocios. Quizais negocios vinculados ao ocio, pero negocios á fin. En todo caso, máis otium negotiosum que otium otiosum, en terminoloxía de Ennio.
Despois dunha procura non moi frutífera, entrada a noitiña demos cun hoteliño ás aforas cunha habitación libre, porque, tratándose xa dun sábado, a meirande parte das prazas de hospedaxe estaban ocupadas ou reservadas por brasileiros, que conforman, con moito, a comunidade estranxeira máis numerosa na cidade as fins de semana.
-Só me queda unha habitación dobre, e non hai espazo para outra cama –comentounos o xerente tralos saúdos protocolarios.
-Perfecto! –Exclamei antes de dar pé a algunha dúbida.
-Tomen as chaves entón. Mentres preparamos as camas poden quedar aquí con Jackson, un hóspede habitual –díxonos Drogón, que así se chamaba o xerente, que tivo a mala (ou boa) fortuna de nacer un dezaseis de abril, nunha época na que en Venezuela moita xente bautizaba os fillos segundo a celebración do santoral.
Jackson, ao contrario de Drogón, era un tipo que non transmitía demasiada afabilidade. E isto non o digo por descoñecer a data do seu nacemento. Con pendentes de ouro e diamantes en ambas as dúas orellas, un anel por cada dedo, unha pañoleta azul de cowboy, unha camiseta negra de tirantes, unha caveira tatuada no pescozo e catro teléfonos móbiles sobre o mostrador da cafetaría, ao seu sorriso perenne e forzado poucas opcións lle quedaban para irradiar algo de confianza.
-Vese que non son de aquí –comentou Jackson con pouca perspicacia, tratándose de tres tipos dispostos a durmir na mesma habitación do único e non moi vistoso hotel dispoñible.
-Meu sogro Luis é de Valle de la Pascua –contestei ao tempo que presentaba os meus acompañantes-; seu sobriño Teodoro vén de Carúpano; e eu chámome Alberto e son galego.
-Español? –Preguntou Jackson.
-Non, galego de Galicia –Puntualicei.
-E non é o mesmo? –Insistiu.
Puiden non telo feito, puiden ter eludido a pregunta, tantas veces formulada no propio país e motivo de tanta dialéctica estéril, pero decidín proseguir a conversa preguntando eu tamén:
-Amigo Jackson, desculpa que che pregunte: tes familia?
-Si, estou casado cunha india –respostou-… Aínda que teño algúns fillos con outras mulleres. Casei porque era condición necesaria para a concesión da mina. Aquí se non es indio non es ninguén! –Riu.
-Pois ben, amigo –concretei-, a india é Galicia; ti es España.