Carlos Mosteiro. Seguramente empezar polo último tomo non é a mellor maneira de abordar unha tetraloxía. Pero sucedeu así. Merquei a novela sen me decatar de que era a última entrega dunha saga, unha historia coral e de longo percorrido que se desenvolve no sur de Italia. A autora, quizais prevendo a existencia de lectores despistados coma un servidor, tivo a consideración de xuntar un índice de personaxes que facilita moita a comprensión dunha historia que vén de lonxe. Elena Ferrante é unha misteriosa novelista italiana que, imitando a Salinger, non se deixa fotografar, e só concede entrevistas (contadas) vía correo electrónico, feito que un nunca sabe se achacar a unha falta absoluta de ego, ou a un ego exacerbado.

É unha historia contada en primeira persoa por unha escritora de éxito, Elena Greco, Lenú (quizais a propia Ferrante), que constitúe en realidade a crónica ao longo de catro décadas da amizade, case sempre conflitiva, entre a propia narradora e a súa amiga Rafaella Cerullo, Lila, a quen rodea unha cantidade inxente de personaxes que serven como fresco explicativo dunha Italia complexa, na que a política tradicional, a corrupción, a camorra e a violencia ultraesquerdista conviven nun fraxilísimo equilibrio.

Ferrante non se pon exquisita. Afastada de todos os -ismos parece entender a novela como a arte de narrar sinxelo. Para a italiana escribir consiste en ter unha historia e saber contala, e ela sabe. Nin florituras nin experimentos formais, só claridade e forza narrativa, gabanza da linealidade, da liña recta, a distancia máis curta entre dous puntos. A novela vénselle arriba dende o principio basicamente polo deseño dos personaxes, mesmo os secundarios (magnífico o da nai da narradora, unha verdadeira mamma italiana do sur). Pero os verdadeiramente memorables son os dous personaxes principais. O primeiro Lila: fermosa, vital, ancorada no barrio, xenerosa e violenta. O outro personaxe é o propio Nápoles. Amado e odiado a partes iguais. Nápoles, do que cómpre fuxir e ao que non se pode deixar de volver. “…No había institución que tras su fachada, tras el nombre pomposo y los numerosos empleados, funcionara de verdad. No había un orden descifrable, sólo un gentío desordenado e incontenible por las calles repletas de vendedores de todo tipo imaginable de mercancias, gente que hablaba a voz

en grito, granujillas, pordioseros. Ah, no hay ciudad que produzca tanto ruido y tanto estrépito como Nápoles”

Agora vou empezar coas outras, as tres primeiras: “La amiga estupenda”, “Un mal nombre” e “Las deudas del cuerpo”. Todas en Lumen. Xa vos contarei.