Tralos pasos de Alexander Von Humboldt (V)

Humboldt 5aAlberto Piñeiro. O meu espírito saíu das profundidades da Cova do Guácharo máis nutrido incluso que das Augas de Moisés, e concordamos en que o restaurante que se atopa a carón do museo era un bo lugar para alimentar tamén o corpo, de xeito que nos equilibrásemos por dentro. Así foi que pedimos polo e medio fritido con yuca e papas fritidas, regado todo cun exquisito papelón con limón, con xelado de arequipe con maní como postre. Mentres xantabamos e comentabamos a experiencia da visita ao monumento, botei unha ollada a un folleto sobre o parque nacional que mercara na tenda de recordos que dá a benvida aos visitantes, procurando coñecer os nomes das árbores cuxas pólas nos acubillaban: copey, guayabito, paneco, platanillo, manzanito de montaña, coco de mono, matapalo, bucare,… Ningún eucalipto, ningún piñeiro foráneo, ningunha acacia invasora,… Todas plantas autóctonas que acendían coa follaxe de verde a montaña. Nada que ver cos montes contaminados e prostituídos da miña amada Galicia.

Así que rematamos a sobremesa, baixamos de novo a Caripe. O tempo corría na nosa contra e aínda tiñamos que emprender o camiño de regreso: do “río de esquíos” a San Antonio de Capayacuar, de San Antonio a Cumanacoa e de aí novamente a Cumaná, para poñer fin á nosa aventura no apartamento de Puerto La Cruz, miña casiña, meu lar, aínda que fose a altas horas da madrugada.

O derradeiro sabor que levamos de Caripe foi o das fresas con crema, que nesas terras é de consumo obrigado, ao igual que sucede no monte Ávila, vixía incansable da capital Caracas. Mercámolas nunha tenda que nos saíu ao encontro a carón da estrada, onde tamén adquirimos mel, laranxas, licores típicos e doces elaborados con pétalos de rosa.

A premura na partida permitiunos chegar con sol á “valgada ou lugar das pedras”, que é o que en idioma chaima significa Capayacuar. Fundado o 7 de agosto de 1713 polo misioneiro capuchino Fray Gerónimo de Muro, coa inestimable colaboración dos indios chaimas, cuacas e caribes, San Antonio de Maturín ou do río Colorado ou de Cocollar ou de Capayacuar, que de tantas formas é chamado, aséntase á beira do río Cocollar, nunha zona de rápidos con reminiscencias, para un barbancés, do río Pedras no seu treito final.

Ao acceder á localidade procedentes de Caripe, o primeiro que atopamos, antes de cruzar o río e encravado nas paredes do monte á man esquerda, foi o famoso mural da “serpe de Ipure”, unha representación do folclore local que se baila ao son do cuatro, das maracas, dos pitos e do corno de vaca, coa finalidade de que a serpe permaneza tranquila na próxima lagoa de Ipure. E foi despois de cruzar o río sobre a ponte de ferro que, inquietado polo descomunal tamaño do ofidio e totalmente posto no rol dun novo Humboldt, me acheguei a unha nativa e lle preguntei pola lenda daquel enorme réptil:

-Contan que vivía en Ipure unha familia descendente dos indios capayas formada polos pais e tres fillos. Estes foron á lagoa na procura de auga e, ao introducir as súas totumas, produciuse un gran remuíño, do que decontado emerxeu unha culebra de grandes proporcións que tragou a nai antes de sumerxerse de novo. Os supervivintes informaron a tribo, que se reuníu e, encabezados polo bruxo, mergulláronse algúns membros na lagoa dando morte á culebra e sacando o cadáver da india.

Agradecido pola narración, respondinlle á muller:

-De onde eu veño tamén podo contar historias de laxes gravadas con debuxos de serpes, pero as serpes do meu país non son tan grandes nin comen a ninguén. As nosas serpes son do amor e lembran, onde están, que alí xaceron xuntos uns amantes que seguen facendo o amor por toda a eternidade.

-Esas si son culebras boas –contestou sorrindo.

Humboldt 5bAdemais de polo mural, o casarío de San Antonio é coñecido tamén polo ben coidado templo de dúas torres construído con ladrillos e aderezado con columnas de estilo dórico do que Humboldt, na súa visita do 14 de setembro de 1799, escribiu: “É a marabilla do país.” No interior da igrexa sobresae unha imaxe do santo da que a xente do lugar comenta que te mira aos ollos sempre, independetemente do sitio onde esteas, unha cualidade que comparte, xa que logo, coa Gioconda ou Mona Lisa de Leonardo da Vinci, que non é pouco dicir.

Despois de percorrer algunhas rúas da localidade e conversar en breves diálogos con varios residentes, baixamos á ribeira do Cocollar a mollar os pés descalzos na auga empozada entre os grandes e numerosos coios que se acaroan. Mentres gozabamos da temperatura non tan morna da auga, Lore lembraba a visita que realizara ao lugar cando era nena, na compaña de seus pais e seus irmáns:

-Aquí foi onde meu pai me ensinou a nadar. Tiña eu catro ou cinco anos. Acostumaba a levarnos no camión a través destas montañas e parabamos en canto regato ou río atopabamos no camiño. Ademais de San Antonio, un dos seus sitios preferidos tiña por nome “a neveira”, sobrenome que recibía a paraxe debido ao fría que era auga que a sucaba. Era tan fría que a xente puña a arrefriar as cervexas nas súas pozas.

-Vaites! –Exclamei-. Entón era tan fría como a de calquera rego, río, lagoa ou pozo de Galicia. No meu país seguro tería outro nome.

-Como cal? –Preguntou.

-Depende do lingüista… Pode que Breiro, Coroño, Beluso, Brea, Traba, Tambre, Ulla, Xallas, Te,… En calquera deles se poden arrefriar cervexas. Pero que importa… Mellor biquémonos… Seguro que iso foi algo do que Humboldt non gozou cando veu por aquí…

-Que Humboldt? –Preguntou- Wilhelm o lingüista, do que tes varios libros, ou Alexandre?

-Ese mesmo, o que non puido contar a nosa historia –contestei.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *