Gonzalo Trasbach. Querida Amy. Lembreime de ti cando hai poucos días visitei Camden Town, o barrio onde naciches un 14 de setembro de 1984 e onde te atoparon morta o 23 de xullo do 2011. Hai agora cinco anos que nos deixaches. Daquela, dicían os medios, miña raíña, que fora por mor dunha parada cardíaca causada polos excesos con alcohol e as drogas, adiccións agravadas pola túa bulimia, a que forzou a túa repentina fuxida deste mundo cruel. Eu, miña nena, penso que marchaches porque xa non eras quen de soportar tanta tristura e tanta estupidez. Tamén conta a lenda que nunca puideches coa separación dos teus pais, feito que ocorreu cando só tiñas nove aniños e que deixou no teu corazón unha fonda fenda de falta de afecto e autoridade. E dígoche agora que o teu querido papá quedou “ben retratado” no magnífico documental, Amy (La chica detrás del nombre), que Asif Kapadia presentou no festival de cine de Cannes, no que a través de imaxes de arquivo revelaba aspectos curiosos sobre a túa complexa personalidade. Confésoche, amiga miña, que tardei algún tempo en captar o sentido da túa aptitude de antidiva, en entender a túa tendencia tan brillante como auto destrutiva. Do mesmo xeito tardei en entrar no teu curto pero impactante repertorio. Mais cando o fixen decateime de que contabas cunha voz esplendorosa, desgarrada, riscada e prodixiosa, a cal te levou ata o cumio da fama, unha fama que, miña querida nena, coido que nunca fuches quen de xestionar coa sutileza adecuada. Pero ti non entendías de tácticas. Eras todo corazón.

Eu adoraba o teu moño tipo colmea de color acibeche. Dábache unha imaxe de rebeldía que acentuaba a túa necesidade de lucir unha longa cabeleira. E fascinábame verte no escenario co rímmel corrido porque estiveras chorando. Namorábame a enerxía que agochaba o teu miúdo corpiño de gorrión (1,60 metros por uns escasos 45 kilos), adornado con numerosas tatuaxes. A primeira vez que visitei o teu barrio, a onde non fun ver a estatua que che levantou o escultor Guy Porteli, ti aínda non chegaras a este estrondoso mundo globalizado. A semana pasada, camiñando por Camden pensei que a túa morte estaba xa anunciada había moito tempo, tal como nos suxire o conmovedor filme de Kapadia. Talvez dende o intre no que o merlo voou do niño familiar e te deixou soa. Unha morte, querida, que á vez dá testemuña da túa autenticidade, do teu auténtico compromiso de afastarte do conformismo tan estándar no que funcionan o pop e o jazz actuais.

Ti sempre gustaches de moverte sobre o fío da navalla, oscilando entre o cumio da euforia e a vertixe da caída en picado no val da depresión, o cal era en certo modo toda unha premonición de que en calquera momento todo se podía precipitar no baleiro. Como así foi. A porta traseira do difícil carácter, o cal xa amosaches na túa mocidade, levaba ata a fenda da perda de afecto e autoridade que che legaron os teus pais, o cal foi socavando o chan da túa existencia ata desembocar no desarraigamento total. Pero ti, nena, non puideches coa rotura das relacións familiares, nin tampouco posibelmente cos vínculos do mundo xudeu, nin co crápula do que namoraches, nin así mesmo co réxime espectacular que rodeaba a escena musical, onde nunca quixeches meterte.

Mais, como tiñas unha débil relación co segredo, coa condición mortal de toda comunidade, o cal sería unha arma suficiente para rebentar a perversa costra dos medios, caíches, caíches definitivamente, pese a que en <Back To Black> tiñas anunciado: “Xan morrín cen veces. Agora ti volves coa outra, mentres eu volvo coa escuridade…”. Considero que sempre fuches alternativa ata no modo de ser groseira, de peitearte, de vestirte, de cantar (nunca cantabas algo que antes non vivises, experimentases), como corresponde a toda liñaxe de estrelas destinada a sucumbir diante do estrondo global. Pero ti, miña querida nena, ti, que te fuches á mesma idade de xente como Jim Morrison, Janis Joplin ou Brian Jones, tiveches a coraxe de, finalmente, consumar o teu ciclo. Por iso che debemos un bo cesto de cálidas cancións ao borde do terraplén da existencia. I’ll never forgett you, my dear.