Paro e parados na sociedade do lixo

paro1Fidel Vidal. As multinacionais, as guerras –incluso as exercidas por un “militarismo humanitario”-, son quen de nos amosar o Outro que hai que protexer: un Outro “bo mentres sexa vítima”. No momento en que deixa de se comportar como necesitado e quere defenderse por si mesmo, de inmediato se converte nun perigo. As fábricas que se montan nos países pobres “crean riqueza” e fanos máis libres. Iso din. A verdade é que os que se fan máis ricos son os donos da empresa instalada, e manteñen (velaquí o reclamo á costa da explotación) o outro menos pobre, pero pobre, pobre e vítima ao mesmo tempo.

Pertencemos a unha sociedade excremental preocupada polos residuos, tanto os nucleares coma os derivados do consumo diario, en especial das grandes cidades. Unha fonte de poder e riqueza. Unha sociedade avariciosa e retraída, na que o diñeiro non é a realidade senón o Real espectral arredor do que se moven os fíos da trama e do drama, onde a vítima interpreta un papel primordial. O vitimismo globalizado como ideoloxía é a “auténtica maneira en que exerce o seu papel o Real do capital” (S. Žižek), convertendo o traballo nun falso talismán que o vai resolver todo.

Por que se chama parado unha persoa sen traballo? Máis exactamente, cando nos referimos a esa persoa se di: “está no paro”. Como se o “paro” fose un lugar onde estar. Trátase de deshumanizar o suxeito mediante a palabra baleira, converténdoo nunha máquina; só as máquinas paran, ou páranse: por falta de combustible, por avaría ou por renovación. O combustible reponse pero as vellas ou estragadas non merecen a pena aproveitalas. Á empresa sáenlle mellor as contas incorporando novos aparellos.

O home, se está parado, quieto, é unicamente coa idea de pórse en marcha, como quen espera polo autobús. Cando se refire ao ámbito laboral, o paro significa inactividade, repouso (morte), en contra do traballo, proposto como actividade, movemento (vida). O asistirmos ao paradoxo de intentar formar unha asociación de parados, un sindicato do paro, co obxecto de compartir mesa de negociacións con sindicatos e patronal, lévanos –no límite-, á morte do sistema. Entón si poderá dar comezo o rexurdimento dunha nova forma de vida.

paro2Na xerga médica e dos investigadores sociais de hoxe, traballar estando enfermo denomínase presentismo laboral. Rexistrou un forte aumento en España a medida que as cifras de paro se desbocaron. É a cara inversa do absentismo laboral, que se refire ás baixas que se producían sen estaren sempre xustificadas. Segundo unha enquisa realizada en Andalucía durante o primeiro semestre de 2016, o 70% dos traballadores manifesta que “a reforma laboral empeorou as súas condicións de traballo e aumentou o presentismo nas empresas por medo ao despido”  (A. Missé, Traballadores escravos, 2016).

A función de se ver libre do traballo (horas libres) pon o home fronte a si mesmo, xa que logo non está distraído e necesita ocuparse de si como persoa, facendo posible a actividade creadora (Kafka, Pessoa, “en horas libres poeta”). “Se o movemento queda anulado, para non ser máis que unha diferenza do repouso, o repouso, pola súa parte, aparece disposto como integral do movemento e da linguaxe” (A. Badiou). Se a angustia de estar sen emprego, ou o temor a perdelo, non lle deixa pensar nin ocuparse senón tan só preocuparse polo negro futuro que lle agarda, o suxeito está perdido. Quedar no paro como inactividade, á marxe do sistema produtivo, é ficar na gabia, unha metáfora –cando non unha realidade- da pobreza e da morte: o home enfrontado á condena ou á nada.

6 comentarios en “Paro e parados na sociedade do lixo

  1. Me encantaría mostrarme más participativa en vuestro blog, pero últimamente estoy al límite: entre otras muchas cosas, me encuentro inmersa en un trabajo sobre Philip Roth que he de exponer en un taller de Literatura. No se trata de un solo día sino que he de rellenar cuatro sesiones, una por semana.
    Hasta el momento me he dedicado a leer varias obras de este autor (del que no conocía ni el nombre) y a ir perfilando el trabajo sobre lo leído. Ahora trato de darle forma. Lo cierto es que hoy cuentas con herramientas de las que echar mano. Pero aun así…
    Y, dejando a un lado mis cuitas con las que trato de justificar mi ausencia:
    Tu artículo es formidable y los comentaristas están a la altura. Pero ¿qué me vas a contar si vivo en una gran urbe? Lo que me repatea es no estar más familiarizada con el ordenador y poder ilustrar mis comentarios con alguna imagen de las que voy tomando cuando la ocasión lo requiere y permite.
    Sobre el presentismo y absentismo laboral podría escribir un tratado como ¿funcionaria? que fui. A lo largo de mi vida profesional fueron muchas las guardias que monté en mis horas “libres”, cubriendo las faltas de los que abusaban de las prerrogativas del funcionariado. Por todo ello no me atrevo a asegurar que cualquier tiempo pasado fuese mejor.
    En lo del presentismo actual, llevas razón. Lo estoy viviendo con mis hijos y nietos: todos tienen trabajo, pero con menos sueldo y obligaciones multiplicadas.
    De la pequeña empresa… ya ni te digo. Me pregunto cuál es la causa que impide a la administración prestar apoyo al pequeño empresario (en ciernes) que trata de montar su empresa a costa de grandes sacrificios: en el camino sólo encuentra trabas que coartan su iniciativa.
    Es tarde y no se me ocurre nada más.
    Un abrazo para todos y otro muy especial para Magdalena que anima este blog con su
    encanto y buen hacer.

    1. Moitas grazas, Carmen, pola atención e polo comentario dadas ademais as circunstancias “ao límite” nas que te atopas. Casualidades da vida. O mes pasado rematei de ler “Me casé con un comunista”, de Philip Roth, unha denuncia do “maccarthysmo” moi ben estruturada. Que che vaia ben no taller sobre este magnífico autor, un dos que está á espera do Nobel de Literatura. Saudiña.

  2. Gracias a los dos por vuestras amables palabras hacia mis comentarios, no me los merezco, conozco perfectamente mis limitaciones aunque me puede el afán de expresarme con gente culta de la que puedo aprender mucho.
    Hoy he empezado en las clases de gallego, os iré contando.
    Besiños palmeiráns para ambos

  3. Querida Magdalena: grazas polas túas palabras. Eu escribirei poeticamente, pero os teus comentarios sempre deixan pouso porque están escritos con intelixencia. Aproveito para lle dar tamén as grazas ao amigo Fidel, sempre tan xeneroso. Apertas para os dous.

  4. Hola Fidel: El artículo del día cinco que has escrito para dedicarle al autor de ” A ferida do vento ” tu positivo juicio u opinión sobre la novela, me satisfizo en gran manera. Yo también la he leído y estoy de acuerdo en todo lo que dices, principalmente, en eso de que el autor escribe poesía en prosa. Fjíate en esto ” sostendo con delicadeza o silencio mentres as palabras parecen atrapadas nos seus dentes blancos e aguzados ” y esto otro, ” As miñas mans trazan sobre o seu corpo mapas imaxinarios e describen os itinerarios menos comprometidos da sua xeografía “. ¿ Qué hermoso verdad? Tengo el libro completamente subrayado de frases hermosas. Un ¡ hurra ! para el autor.
    En ” Paro e parados na sociedade do lixo ” no había caído en la cuenta en eso que tu mencionas de ” por que se chama parado a unha persoa sin traballo ” Y es verdad que en realidad eso no tiene lógica ya que el paro no es un lugar. Es una palabra hueca .
    Dicen que el trabajo desgasta, pero también nos hace sentir fuertes y es el único capital no sujeto a quiebras. Suerte y trabajo para el que aún no lo tiene.
    Buenas noches Fidel, saludos palmeiráns

    1. É un pracer ler os teus comentarios, Magdalena, en especial pola intelixente bondade que pos neles. Coincidimos na poética de Antón Riveiro. Non así no do traballo. Talvez cometa un erro ao facer ideal referencia a unha suposta pintada no París do mítico 68: “Paro total. Que traballen as máquinas!”
      Saudiña e cartos.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *