Antón Rodríguez Gallardo. Ma-nuela del Río nace en Boiro en 1890 no seo dunha familia labrega acomodada con raíces no pazo de Fonteneixe. Grazas ao seu tío Francisco, ex seminarista e mestre tetrapléxico con escola no lugar d´O Rexidor, Manuela entrará en contacto de moi nena co estudo e a lectura, para converterse co tempo na axudanta do mestre. Inda que non puidera cumprir o seu sono de estudar maxisterio, no abrente dos anos vinte, tras a morte do seu tío, responsabilízase da escola, trasladándoa para a súa propia casa. Casada e con familia, compaxinará as clases coa crianza de tres fillas, a atención ao fogar, e tamén co traballo no agro mentres estivo emigrado en Cuba o seu marido.
O colectivo feminino será, así mesmo, obxecto dos seus escritos. «Ciudadanas proletarias, ¡A la lucha!» é o titular dun daqueles artigos que dirixe ás mulleres da clase traballadora buscando a súa mobilización a prol do socialismo. Co seu compromiso e implicación, a mestra d´O Rexidor rompía co estereotipo de muller, superando o papel de ama de casa e nai para converterse ademais nunha activista social e política, afastada de beaterías e consciente dos problemas do seu tempo.
A filla maior do matrimonio, Dolores, con apenas 15 anos, sufriría tamén o castigo, tendo que realizar traballos forzosos na estrada de Abanqueiro a Cespón. Como nos confirmou a súa filla Juanita, nestes primeiros momentos con Manuela «non se meteron». O seu castigo persoal viría máis tarde, como consecuencia da aplicación da lei do 17 de xullo de 1945 sobre educación primaria. Entre outras disposicións, esta lei franquista recollía que as escolas privadas deberían cumprir determinadas condicións, nalgún caso coherentes, como contar con persoal titulado e, noutros, simple depuración ideolóxica, xa que obrigaba os seus responsables a ter unha irreprochable conduta relixiosa e contar con informes políticos e sociais favorables.