J. Carou. Stefan Zweig suicidouse coa súa segunda muller, Lotte, o vinte e dous de febreiro de mil novecentos corenta e dous en Petrópolis, moi preto de Río de Janeiro. Inxeriron o veleno convencidos de que a súa “patria espiritual”, Europa, se devoraba a si mesma e de que o nazismo acabaría apoderándose de todo o planeta. Por propia vontade e coa mente clara, segundo escribe na súa declaraçao de despedida deste mundo, o prolífico escritor austríaco de ascendencia xudía recoñece a súa imposibilidade e a da súa dona para reconstruíren a vida pasados os sesenta anos de idade. A súa lingua e a cultura da que foi excelso biógrafo intelectual estaban a asinar o xenocidio da humanidade.
En O gran hotel Budapest Wes Anderson constrúe unha parodia deliciosa a partir de distintos relatos de Zweig. O lector de Carta dunha descoñecida, Momentos estelares da humanidade, Amok, Novela de Xadrez ou das formidábeis biografías (entre moitas outras) de Fouché ou Montaigne pode sentirse confundido ao comezo do filme e, se cadra, ata defraudado ao remate. Ninguén debe ir ver a última película do realizador de Life Acuatic (2004) coas expectativas de se encontrar o trazo da letra na imaxe como sucedía en adaptacións fieis en ton e trama como o foron as soberbias Carta dunha descoñecida (Max Ophuls, 1948) ou María Antonieta (W.S. Van Dyke, 1938). A estancia do espectador neste particularísimo hotel vai ser nostálxica, excéntrica e imprevisíbel. Todas as características do singularísimo cine de Anderson se subliman neste filme, autenticando uns dos flasbacks narrativos máis intelixentes, sentimentais, maliciosos e esteticistas que un pode acordar. Unha evocación romántica e humanista, un vodevil exuberante, romántico, abrumador. Non hai ridiculización dos orixinais literarios. É máis unha homenaxe humorística e incisiva coa hipocrisía de clase que amosaban sen rubor os personaxes daquelas tramas. Unha casa de bonecas escalada con extrema sofisticación. Entre outros moitos valores, a película é un manifesto antibelicista e antinacionalista. Idéntico posicionamento ao de Zweig.
A historia da amizade entre o contumaz xerontófilo M. Gustave H, conserxe e recepcionista do sonado hotel, e o seu protexido mozo de vestíbulo e ascensorista, Zero Moustafa, transita de boneca en boneca rusa: unha adolescente nun cemiterio lendo un capítulo do libro de “o autor”, a narración de Zero xa ancián e agora dono do hotel ao afamado escritor trasunto de Zweig, que á súa vez é quen nos conta por boca de Zero. Moi do estilo do narrador vienés, que tanto gustaba de comezar atraendo a atención do lector cara a un personaxe caracterizado por unha aureola de singularidade e afastamento. Comezo da década dos trinta. Situado nunha imaxinaria república alpina, Zubrowka, o hotel vive un esplendor sen parangón. Gustave proporciona unha atención desmedida ás envellecidas clientas loiras e adiñeiradas do hotel. Entre elas Madame D (oitenta e dúas primaveras a contemplan) que de volta á súa mansión e logo dunha derradeira noite de cortesía amatoria devota e desmedida é atopada morta, asasinada talvez. No testamento, para iracundia do fillo da finada, lega a valiosísima pintura renacentista Neno con Mazá a Gustave. Fuxida dos protagonistas, co cadro, nin que dicir ten. A guerra ameaza. O fascismo esténdese, “a pantasma da puta percorre Europa”.
Cine mudo coloreado. Unha homenaxe. Voz en off de comezo a final. Trucos artesanais para as persecucións e animacións. Un xeito de contar cativador, vibrante, fermoso, refrescante, intenso, tenro, inimitábel. Fantasioso oficio funerario por unha época. Literaria e visual. De visionado obrigado en pantalla grande. Un repunte de vendas para as coidadísimas edicións das obras de Zweig en castelán. Que ben que Johnny Depp abandonase o proxecto e fose finalmente Ralph Fiennes o elixido para protagonizar o filme! Sublime composición de personaxe, inclasificábel e fascinante. A troupe actoral e técnica habitual do cineasta dan forma ao mundo de onte, terríbel nas súas contradicións, conmovedor, inverosímil de non ter sido certo, de non poder volver selo: a lóxica da monstruosidade. “Aínda hai lampexos tenues da civilización que quedan neste matadoiro bárbaro que unha vez foi coñecido como A Humanidade”.
The Grand Budapest Hotel. 2014. EE.UU. Dirección: Wes Anderson. Guión: Wes Anderson. Intérpretes: Ralph Fiennes, Tony Revolori, Edward Norton, Jeff Goldblum, Willem Dafoe, Jude Law, F. Murray Abraham, Adrien Brody, Tilda Swinton, Harvey Keitel, Tom Wilkinson, Bill Murray, Owen Wilson, Saoirse Ronan, Matthieu Amalric. Comedia. 99 min.