Julián Bustelo Abuín. Hai uns meses tivemos coñecemento, grazas a un veciño, da aparición duns restos sospeitosos de pertencer a un xacemento arqueolóxico preto do núcleo de Burés, na parroquia rianxeira de Asados.

Como consecuencia das remocións de terras executadas durante os traballos de extinción do lume, quedaron ao descuberto ducias de anacos de tégulas. As tégulas son tellas planas que teñen a súa orixe no mundo romano e se estenden durante séculos, cunha variedade de usos máis alá da cubrición de teitos, aínda que, neste caso en particular, non cabe dúbida que a abundancia da mesma é froito dun derrube masivo dunha construción importante; seguramente non nos atopemos ante un alboio senón ante algo máis sofisticado e señorial.

A identificación deste xacemento incrementa o noso coñecemento sobre a época antiga do Barbanza, pero resulta especialmente significativo por dúas cuestións; a primeira delas é o patrón de asentamento, xa que sae fóra dos canons habituais que xa coñeciamos na zona grazas outros enclaves arqueolóxicos situados en primeira liña de costa e posiblemente vinculados á explotación de recursos do litoral (por exemplo, A Torta en Boiro), ou aqueles outros restos romanos superpostos a asentamentos castrexos previos (Castro Grande de Neixón), ou mesmo aqueles outros especializados no aproveitamento de determinados espazos (caso do xacemento de Río Barbanza na serra homónima); a segunda cuestión de interese é que comezamos a ter un número importante de achados dispersos que quizais non o sexan tanto, e que estean amosando unha estruturación do territorio que descoñeciamos.

O xacemento atópase a pouco máis de 3,5 quilómetros do río Ulla, e nun dos trazados óptimos para cruzar entre o val do Ulla, do Burés e do río Te. Non moi lonxe de onde o cóengo López Ferreiro trazaba unha vía romana que percorría a península do Barbanza.

Sexa como for, certo é que por cuestións de eficiencia da traza ao paso polas terras agrarias, de existir vía de comunicación non debera discorrer moi lonxe de onde se atopa o actual xacemento que, seguindo a mesma lóxica, discorre parello á zona onde se localizou a estela de Doirau, ou o antigo destral do Carballal.