Antón Riveiro Coello. Mentres vía Heli, de Amat Escalante, co estómago encollido, constantemente viña á miña memoria a película mexicana El infierno, de Luis Estrada, unha cinta magnífica que trata da corrupción e da violencia que golpea o país. Nesa película o protagonista intenta liberar un sobriño das gadoupas do narcotráfico e finalmente el tamén se ve involucrado no mundo escuro dun negocio tan violento e estendido en México como é o da droga. En Heli hai connotacións parellas tanto no argumento como na dureza explícita das imaxes, aínda que na película de Amat Escalante dáse un paso máis e o comezo xa é un axuste de contas no que uns homes colgan a outro dunha ponte. Aquí, os dous protagonistas son unha parella de irmáns que tamén intentan sobrevivir nun mundo desolado, alleos a ese universo de corrupción que os rodea. Mais por unha parvada eles tamén se ven inmersos nunha enxurrada de violencia que supera á que tamén se pode ver en El infierno. Violencia convertida en rutina nunha aldea de Guanajuato, pornoviolencia, como diría Tom Wolfe, que removeu as tripas de moitos críticos e de persoas do público do festival de Cannes que remataron abandonando as súas cómodas butacas. Pero detrás da dureza desa violencia brutal agáchase o propósito de nos situar dentro, coma testemuñas, ao carón deses personaxes que observan a escena repulsiva da queima dos testículos dun rapaz colgado do teito mentres lavan a roupa ou xogan aos videoxogos, nunha absorción cotiá da tortura.

A película é un inquietante espello da realidade máis terrible na que a complicidade entre a policía e o narcotráfico está á orde do día. Impacta o cadro psicolóxico dos personaxes, ao meu ver, un dos maiores acertos, porque non debe de ser doado poñer en acción uns intérpretes que non son profesionais e que expresan con naturalidade o seu primitivismo tan próximo á bestialidade e á loucura. Por iso non é de estrañar que Amat Escalante, acubillado na produtora de Carlos Reygadas, fose premiado no festival de Cannes como mellor director nun xurado presidido nada menos que por Steven Spielberg.

É unha mágoa que moitos críticos queden no superficial da violencia gratuíta e nos seus excesos, que os hai, como o de lle romper o pescozo a un can, meterlle a cabeza na latrina a un soldado ou esa secuencia tan comentada dos xenitais ardendo, porque a película é moito máis, é un discurso valente que si, ponnos calafríos e amosa un horror indescritible, pero tamén nos lembra que o inferno é unha realidade palpable en moitos lugares da terra.