Gonzalo Trasbach. Logo de pasar dous días en Bos Aires e outros dous en Santiago, agora xa estamos en Castro, a cidade máis importante de Chiloé, illa principal do arquipélago que conforma a provincia do mesmo nome do sur de Chile, á altura do paralelo 42, máis ou menos o mesmo no que está situada Galicia, pero esta no hemisferio norte. Cunha xeografía, unha paisaxe e un clima moi semellantes aos da nosa comunidade, nesta terra (chamada no seu tempo Nova Galicia), verde, boscosa, abondosa, xenerosa e fértil, pero tamén violenta (pola actividade volcánica), hai 108 variedades de patacas. Danme a probar unha de cor lila. Ao mastigala penso en ti, meu amor, e desexo volver xunto a ti para darche 108 bicos e abrazos.

A cor da pataca faime pensar nas lilas, flores que, talvez, son as que xeran a máis grande cantidade de asociacións femininas de todas cantas existen entre nós. Fuches ti quen me falou por vez primeira desta flor de orixe eslava, que convoca o nome do poeta T.S. Eliot, cando di no primeiro verso da Terra baleira: <Abril é o mes máis cruel, criando lilas da terra morta…>. Pero tamén convoca o teu nome, meu amor. O amor nomea o teu nome, cantaba L. Cohen cando eu era un mozo. Foi entón cando, unha vez nunha noite escura, baixo un ceo ateigado de estrelas, sentados contra a parede do alboio, me falaches das lilas. Eu non as coñecía. Esa noite dixéchesme: o aroma das lilas parécese un pouco ao cheiro das vacas na corte. Desprenden paz e indecisión.

Comezamos o regreso. O transbordador deixounos en Porto Mont. Chegados ao continente, viaxamos ata Porto Varas, unha pequena localidade turística levantada fronte a un lago que parece un inmenso mar morto. Ao fondo, entre nubes érguense os volcáns coma peitos tesos coroados de neve como se quixesen aleitar o ceo. Xa só estou a tres despegues e tres aterraxes de ti, meu doce amor. Cando baixei do avión no aeroporto de Vigo, non só recordei a túa voz, senón que a escoitei, que non é o mesmo: pois lembrar é convocar o pasado. Pero unha voz é algo corporal, antes que a unha lingua, pertence a un corpo. Como sabes, unha lingua pode cambiar, pero a voz segue sendo sempre a mesma. Recoñezo a túa voz antes de que me fales e antes de saber en que lingua o estás a facer.

Na sala na que agardábamos polas maletas, non oín as túas palabras pronunciando o meu nome, pero si escoitei a túa voz, que coexistía con todo o que nos rodeaba: un home maior falando coa súa neta polo móbil, un inglés que preguntaba a hora e se había autobús para ir ata a cidade, un mozo portugués que acariñaba a súa compañeira, o son dos cuños dos funcionarios da alfándega e…  Cando saín fóra, non te vin, pero estendín os brazos cara adiante e cos ollos pechados camiñei ata rozar coas miñas mans os teus peitos. Entón abracei o teu corpo, do que aínda sigo namorado, meu amor.