Antón Riveiro Coello. Lembro unha conversa tensa cun profesor do conservatorio cando a miña filla maior estaba no último ano de grao medio de piano, ano que para ela coincidía con segundo de bacharelato. O profesor teimaba en que ela tiña que dedicarlle máis horas e eu dicíalle que si, que tiña razón, pero que nós non iamos obrigala, e que non nos importaba se suspendía. Nós o que queiramos era que, sen esquecer a disciplina que require o piano, ela amase e gozase coa música, non que sufrise con ela. Finalmente non suspendeu e acadou o título, pero apenas volveu tocar o piano, sospeito que por culpa dun sistema vello que fai honra á palabra conservatorio que, para min, ten connotacións estancadas. A filla pequena seguiu o mesmo camiño da irmá, só que, desta volta, cando rematou o grao medio e marchou para Compostela estudar unha carreira, decidiu matricularse nunha escola de música onde imparten clase algúns grandes músicos de jazz e rock do país, e alí ela viulle á música outras posibilidades que non lle vira no conservatorio. En fin, conto isto logo de ver no cine Whiplash, de Damien Chazelle, un director descoñecido para min e que, amais de se meter na carreira dos Óscars con esta película, acadou importantes premios en diversos festivais coma Sundance ou Valladolid.

O argumento é sinxelo. Trata dun batería mozo, Andrew Neyman, que tolea por triunfar nun dos conservatorios máis elitistas de jazz que hai na Costa Este dos Estados Unidos. Como contrapunto desta ambición, o mozo parte dunha frustrada carreira de escritor do seu pai, e soña con ser unha sorte de músico excepcional, dos que marcan época. Nese camiño aparece o profesor Terence Fletcher, que exhibe un rigorosísimo método de ensinanza levando as persoas a límites que rozan o psicótico, mesmo o delito.

Hei de recoñecer que é unha película interesante, malia as esaxeracións e ao fondo desolado que provoca ese desexo obsesivo e inalcanzable por ser unha especie de Charlie Parker a base de traballo e de horas e horas de dedicación.

O mellor da película para min está na música e nos dous actores principais, Miles Teller, o mozo que seica tamén toca a batería na realidade, o que o fai máis verosímil, e, sobre todo, a interpretación maxistral de J. K. Simmons, que se recrea no papel dun home tan implacable coma imprevisible.

A película ten momentos de intensidade e certa espectacularidade, sempre no límite do exceso, pero coido que funciona porque o director quere expresar como o ser humano, na procura dunha obsesión, é quen de vender a alma ao diaño e destruír todo o que hai ao seu redor: amizade, amor, familia… E ese fondo da película lembroume moito o Cisne Negro de Darren Aronofsky, mesmo o All the jazz de Bob Fosse, nese intento de dar por bo calquera comportamento humillante e paranoico na procura da perfección artística.

Fantástica tamén a recreación do Caravan do grande Art Blakey, que funciona como pirotecnia e descarga final de toda a tensión amoreada durante máis de hora e media de película, momento que dalgunha maneira trata de xustificar a dureza dos medios para chegar ao final, algo que nos arrepía e que confirmaría as teses dalgúns profesores esixentes de máis que cren que a música está detrás do sacrificio. E non, señores, a música non entra con sangue. A dor, o sufrimento e o espírito competitivo non son premisas necesarias para ser un músico excepcional senón para a propia destrución do individuo, como se intúe nesta película dura e tamén atractiva.