Agustín Agra. Malia ter doce anos, Serxio non dá puntada sen fío. O mesmo pregunta a diferenza entre ave e paxaro como ergue unha cella cando se decata de que non lle dou á palabra corno o mesmo significado que a corna. Non, por suposto que non. Os touros, aínda que non apareza reflectido con propiedade nos dicionarios, e por moito que así o repitan os noticiarios dos telexornais, non teñen hastas; o deles, como nas vacas, os carneiros ou as cabras, son estruturas óseas permanentes: cornos; porén, cando mudan, xa sexa de xeito anual ou durante a xuventude do animal, trátase de cornas ou hastas. Daquela un touro e unha vaca teñen cornos, e non cornas; mais un cervo, un alce ou calquera dos nove renos máxicos que turran cada Nadal pola zorra de Papá Noel si que enarboran hastas ou cornas na cabeza.

Manuel, un seu compañeiro de clase, non lle vai á zaga. «Profe -pregúntame, sen o máis nimio indicio de petulancia-, as cobras son serpes, as serpes son cobras ou son dous grupos diferentes?» Quizais non sexa tan sagaz coma o seu compañeiro. Quizais. Mais marabíllame a habelencia que amosa á hora de razoar e encadear unha secuencia de acontecementos. «Entón… -ensarilla, desenguedellando á perfección a lea na que se converte a miña resposta-, as serpes tamén se chaman ofidios e as cobras son unha das varias familias nas que se clasifican as serpes».

Estraño animal o home -resístome a empregar outro cualificativo cun significado máis contundente pero tamén máis acorde-. O home, esa especie que vive orfa, allea á natureza que o arrodea, incapaz de pór nome ao animal que lle pasa por diante ou á árbore que medra á porta da súa casa. Despois de todo, que máis dará? E logo un tileiro e un tamarindo non teñen as follas verdes e comezan ambos pola mesma letra?

Porén, cada ano atópome con rapaces como Manuel e como Serxio, como moitas e moitos outros, coa curiosidade intacta, aínda non decepada por un sistema que, de xeito maioritario -cando menos ata o de agora-, agarda deles que desenvolvan tan só a capacidade memorística e repetitiva, deixando de lado a imaxinación e a creatividade. Rapaces que cuestionan a realidade e se fan preguntas, rapaces que procuran respostas e aos que non lles é o mesmo dicir ave que paxaro. Que saben, ou lles interesaría saber, que este nome -paxaro- vén do pardal, do seu nome científico de orixe latina -Passer domesticus- e, xa que logo, para unha ave ser tamén paxaro debe cumprir co requisito de amosar unha morfoloxía semellante á do pardal.

Arestora, cando este curso escolar está a piques de acadar o seu punto e final e chega a hora de despedirme deles, só me resta desexar que se manteñan así, co interese por aprender a usar a xeito as palabras -con propiedade e precisión-, durante moito tempo; que continúen a desenvolver un espírito crítico e cuestionen todo aquilo que os seus mestres lles explican.

Setembro moi logo chegará outra volta. Con el unha nova presada de rapazas e rapaces. Entre eles haberá Lauras e Ainhoas, novos Serxios e Manueles, con esa curiosidade innata -característica primordial da nosa especie- presta para descubrir e nomear o mundo.