Antón Riveiro Coello. Un home cóntanos no seu diario a súa experiencia vital nunha vila mariñeira onde casa e vive das crebas que o mar desbota. Un día a súa filla adolescente, Casilda, que toma baños seguindo a receita dun médico local, ve unha manda de arroaces preto da praia e dá en nadar tras deles desaparecendo para sempre. Este é o punto de partida de Doce lúas (Axóuxere, 2015), un libro insólito, escrito dende a dor e que acolle a vida dunha vila e unha paisaxe que se fan tanxibles, non só polas fotos de Alberto Rodríguez Fariña que acompañan o texto senón tamén, e sobre todo, pola forza aforística das palabras de Héctor Pose. O libro, inzado dun fraseo curto de altura, cifra o paso do tempo cun achado de metáforas que prenden na desolación e nos poñen diante dun horizonte de dor no que acontece a vida dunha vila mariñeira. Di o autor-personaxe neste seu diario “poético” (o argumento non é importante neste libro) que as palabras son unha expresión imperfecta, mais as súas palabras intégranse con acerto nunha paisaxe e deixan en nós algo físico, unha saudade salitrosa, un pouso memorable que tamén nos le a nós por dentro. É un libro breve na súa extensión, pero no que podemos, e debemos, facer moitas paradas, para degustar os intres coma unha experiencia propia, case metafísica. A mesma lectura demorada que precisa un bo libro de poesía. Así podemos gozar desa especie de haikus que nos levan, coma unha despedida do mundo patrimonial, polo cemiterio, as festas, as romarías, as procesións marítimas, a soidade, a pesca ou a dor, por esa tradición que esmorece, por esa globalización que, como el di, expurga os espazos comunitarios e converte os velorios e os centros de saúde en termómetros de vida diante da morte. O diario é un tratado sociolóxico que tamén acolle crítica cando ten saudade da vangarda obreira do mar, cando nos fala da desfeita socioeconómica que baleira a vila de xente moza, cando ve os baixos coma nichos ocupados ou cando reflexiona sobre os estorbos da arte dicindo que, se a estética prevalece sobre a funcionalidade, quen perde é a cidadanía.

Nese percorrido vital, coa eterna cicatriz de Casilda sempre no peito, o personaxe alíviase no alcol, na música e, sobre todo, na literatura. Bufafino, Iris Murdoch, Rivas, Blanco Amor, Rosalía, Olga Novo ou Van Morrison acompañan o protagonista no seu penar, e nesa derrota asistimos á queima dos días e recollemos as súas crebas coma obxectos de valor, cousas que posúen a súa propia biografía e que falan de nós, desa nosa identidade que esmorece día a día e que o autor eterniza nun instante grazas á luminosidade das súas palabras. Un libro intelixente, de significados, para pensar e ler devagar máis dunha vez, se é posible fronte ao mar. Paga a pena.