Gonzalo Trasbach. Que din as árbores cando unha machada entra nun bosque? Mira, o mango é un dos nosos (Berger). Tarde fría. Chuvascos de pedrazos. Había bastante tempo que non visitaba a ladeira da serra que mira cara ao mar de Arousa. A fervenza de Cadarnoxo despénase coma unha grosa e longa lingua de escuma branca na lagoa estremecida do seu fondo. Sobre e entre brillantes pedras precipítase a súa corrente cara ao estreito val de Cures, onde se embestirá violentamente coa que baixa dende Cubelo coma unha enfurecida manda desbocada logo de deixar o rastro das tres fermosas fervenzas encadeadas de Ameán. Na marxe da turbia correntada observo a plantación de castiñeiros na saia do monte. Fracos, longos, espidos. As súas polas esténdense caro ao ceo coma suplicando unha frangulla de luz. Pasados Loxo da Arriba e de Abaixo, onde de calquera cornecho mana un cano de auga que busca nerviosa o leito do arrabeado río Dotronco, detéñome nun bosquiño heteroxéneo cuxo chan cobre un edredón de follas. A súa nudez é magnífica. Formado de xeito natural e irregular, pois agromou salvaxe e libre, máis tarde foi un pouco “cultivado”. Un treito máis aló: só plantacións de pinos e eucaliptos, campos abandonados e maleza, e lixo tirado nos camiños, xa case intransitábeis.

  Ao día seguinte lin no “Fugas”, o suplemento cultural de “La Voz de Galicia”, un artigo de Juan Carlos Martínez, xornalista honesto, pero aínda mellor persoa, co título de A Marronda: Un bosque, e que comezaba así: <Un bosque es un bosque, y no una plantación de árboles. Para que sea un bosque tiene que oírse el silencio y, una vez alejados de carreteras y cafeterías, notar esa sensación sobrecogedora que venimos sintiendo desde hace un millón de años, porque somos animales de pradera y en el bosque se esconden seres más fuertes que nosotros. Por suerte, aún nos quedan unos cuantos>. Entón interrogueime: cantos bosques auténticos quedan nas terras da Barbanza? Cantas fragas de verdade se contabilizan na nosa comarca? Por desgraza, coido que ningunha. Plantacións de eucaliptos?, a moreas.

De paso, lembrei que contaba cun bo feixe de frases referentes aos bosques nos meus cadernos. Dos Eidos de Novoneyra tiña anotado: “outos boscos” e “eiquí sempre foi bosco”. E logo estaba apuntado este parágrafo: “No bosque hai froitos silvestres, ricos froitos silvestres, pero a meirande parte deles está agochada debaixo das follas, algúns están protexidos con espiñas”. De E. Thoreau: “Del bosque y los territorios incultos llegan los tónicos y las cortezas que vigorizan la humanidad”. Talvez a xa afamada peste do xabaril (bicho deostado tamén nos medios de comunicación, como non!), sexa debida a que este magnífico porco salvaxe sente a falta de bosques onde vivir ou para frecuentar. Doutra banda, o poeta inglés Auden consideraba un bosque ben coidado como signo de graza. E engadía que as árbores que nos cruzamos cando paseamos ou camiñamos nos revelan moitas cousas sobre a alma dun pobo. Pero tamén resaltaba que un arboredo convertido en cinza ou un carballo descomposto e tirado no chan delataban o desastre, un desastre do que sabe moito máis do que parece a nosa sociedade, esfiañada porque, entre outras cousas, desprezou e despreza os seus bosques e a súa terra, por iso talvez arden un verán si e outro tamén, diante da nosa indiferenza. Talvez pensamos que son algo inferior á nosa cultura (no sentido máis amplo).