Fidel Vidal. Unha vez no mostrador do Museo, ao coñecer a nosa procedencia cara á estatística, a recepcionista que nos atendeu deseguido ofreceunos a posibilidade de recollermos a Revista informativa de benvida (Guggenheim Bilbao XX, 1997-2017) en lingua galega. Un detalle que foi acompañado, cando xa entrabamos á exposición, dun “Bos días”.  Nas luminosas e amplas salas do segundo andar do Guggenheim de Bilbao está colgada unha selección duns cincuenta cadros, “dos máis importantes e atractivos” de Bacon, “incluíndo numerosos traballos que apenas se exhibiron” acompañados, de forma didáctica e instrutiva, dunha “trintena de obras de distintos mestres clásicos e modernos que influíron na súa carreira”. Non en balde a exposición titúlase: “Francis Bacon: de Picasso a Velázquez”, aberta até primeiros de xaneiro do 2017.

Estamos diante das magníficas obras dun solitario: retratos estilo foto matón, de rostro deformado, que resultarían estupendos nun carné de identidade; trípticos dispostos para compoñer crucifixións; figuras illadas (lembremos os suxestivos títulos de crédito de O último tango en París, de Bertolucci), tombadas sobre pistas circulares ou ovaladas, ou engaioladas entre barrotes de finos trazos, e espazos dos que colgan lámpadas de obra, espidas; carne musculada e retorcida sen saber se de un ou de dous corpos anatómicos, e os fondos con vocación de parede dunha soa cor (negro, laranxa, vermello, rosa). En cada apartado, a xeito de introdución, un Goya, un Greco, Zurbarán, unha peza de Gris, de Braque, Matisse ou Miró, ou Zuloaga, e os susoditos Velázquez (que lle meteu no corpo a obsesión do papa Inocencio X) e Picasso, especialmente o cubista (como concepto), ou mesmo Van Gogh. Velaí os mestres deste pintor tardío e autodidacta, quen fora tamén un borracho perdido e un xogador de ruleta compulsivo en Montecarlo.

Bacon confesa que devecía por compartir unha boa crítica, é dicir, unha crítica destrutiva. “Eu creo que a crítica destrutiva, sobre todo se a fai outro artista, é sen dúbida a que máis axuda. Aínda que poida parecerme equivocada se a analizas, polo menos analízala e pensas no asunto. Cando a xente te gaba, ben, é agradable que te enxalcen, pero en realidade non te axudan”. “Encantaríame ter alguén que me dixese o que debería facer, que me dixese onde me trabuquei”.

Malia o seu gran interese por determinados artistas, Bacon preferiu partir (desde o “accidente”, como el o chama) dos recordos ou, se acaso, das reproducións das pinturas e non dos propios orixinais, tal como acontecía tamén cos retratos, prefería pintalos de memoria e non co modelo presente. No entanto botaba en falta o artista amigo con quen discutir. Así, na segunda entrevista de maio de 1966 que mantivo con David Sylvester dicía: “Sempre tiven a esperanza de atopar outro pintor con quen puidese falar realmente (de quen crera nas súas calidades e na súa sensibilidade) e que realmente destruíra coas súas críticas as miñas cousas. E que eu puidese crer no seu xuízo. Danme moita envexa, por exemplo, pasando a outra arte, dáme moita envexa a situación de Eliot e Pound e Yeats cando traballaban xuntos. E de feito Pound fixo unha especie de cesárea de The Waste Land; do mesmo xeito exerceu gran influencia sobre Yeats… aínda que quizais ambos os dous fosen mellores poetas que Pound” (David Sylvester, Entrevista con Francis Bacon, 2003).