Román Arén. Cantas almas tivo Pessoa? A súa almoeda é interminable, case infinita, cada ano aparecen marabillas novas. Eu agora teño na man un libro español da editorial bilbaína El gallo de Oro, Rubaiyat (Canciones para beber, 2015), no que Beñat Anginzoniz selecciona e traduce unha escolla dos Rubaiyat pessoanos, a partir da edición crítica de 2008 do poeta portugués, en edición de Maria Aliete Galhoz. O bo desta edición é que, como debe ser, é bilingüe. A tradución é xeitosa, con algún que outro erro. A antóloga di no prólogo que a condición de anflófono de Pessoa o levou a coñecer a famosísima versión inglesa que  o escritor británico Edward Fitzgerald editou en 1859 dos Rubaiyat de Omar Khayyam. A tradución de Fitzgerald, en cuartetas decasílabas é unha obra literaria en si mesma, que foi perfeccionando en edicións posteriores e que perdura até os nosos días, malia a existencia doutras traducións máis “fieis”, porque Fizgerald, mediano escritor, atopou en Khayyam un espírito xemelgo e cando parafrasea non perde nunca o sabor do orixinal. Sobre a súa tradución inglesa fixéronse as versións galegas de Plácido Castro del Río e Miguel González Garcés. Pessoa traduciu tamén algunhas cuartetas e pode ser que tivese tamén á man a versión francesa en prosa de J. B. Nicolas (1887). Pero estas cuartetas son orixinais, feitas no espírito escéptico, hedonista e ás veces amargo de Khayyam. Os motivos son os de sempre: a rareza de vivir, o tempo que escapa, a dor, o misterio do universo. Quizais a nota máis pessoana sexa o tedio, o spleen, o olvido. Un Pessoa epicúreo e metafísico, mais tamén desolado.

Parece que se conservan 182 rubaiyat de Pessoa, pero esta antoloxía edita 126, pois descarta os incompletos, os escuros e outros sen corrixir. Hai tamén versión en catalán de Gabriel Sampal.

“Sim, bebe. Mas, quer bebas ou que nao,/A noite chega em sua occasiao/E deita un ralo manto negro sobre/Tudo, onde se ergue a Torre do Sultao”.

O gusto polo Oriente é propio dos románticos, entendido o Romanticismo como categoría e non só como movemento literario histórico, pois está xa moi presente no século XVIII e bastarían como exemplos as Poesías asiáticas do conde de Noroña, paráfrases libres en verso de traducións ao inglés e ao latín de mediados do século ilustrado.

A tradución de Arginzoniz é boa porque é poesía, pero ás veces demasiado “redonda”, eludindo os fortes encabalgados dalgúns versos pessoanos. Ofrece outro galano esta obra, os poemas de Pessoa non traducidos, só en portugués:

“Na modorra de um vago pensamento,/Dissolvo a que ha de lucido no intento./Quem val o que se julga, ou ousa a alma?/Bebado sem o vinho, durmo e augmento.”

Algún galego necesita versión galega destes versos?