Fidel Vidal. Escribe poeticamente, mesmo en prosa. Non lembro o autor destra frase pero sei que Erza Pound expresou algo semellante. Así vai a historia de amor dun adolescente contada coa voz fresca daquela idade (velaí unha gran dificultade resolta de forma maxistral e aparentemente sinxela) de Antón Riveiro Coello (A ferida do vento, Galaxia, 2016) quen, ao mesmo tempo, dános razón duns cadernos do seu avó, unha especie de arquivo onde vai apuntando os nomes e os costumes dos “aventados” da bisbarra. Ao longo da mesma non deixa de latexar a Galicia emigrante.

Se Laura no deserto é un universo que percorrer, A ferida do vento -acerta X. Ricardo Losada- é unha casa á que sempre volver. Deberíamos estar ben agradecidos os que contamos cun Espolón, unha lagoa ou unha praia que lembrar, en especial nos tempos das vacacións escolares. Lugares xunguidos á tímida estrea en amores. Un primeiro e único bico (“Sei que ningunha paixón poderá igualar ese tímido contacto con Gabriela. Xa sempre estarei atado a ese recordo”), e o descubrimento carnal con Elsa (“E si, estou só e un estraño desacougo medra no meu interior coma unha planta rubideira, pero esta forma de soidade ten un punto hipnótico. Se cadra, o vínculo coa carne fortalece a miña idade e faime sentir dono de min mesmo”), marcarán dalgún xeito a vida do autor. Gabriela morre sen avisar e “acaba converténdose máis nunha ilusión perceptiva (case me atrevería a dicir nunha alucinación) que nunha realidade tanxible” (X. Ricardo Losada). O Antón tamén vai quedar sen Elsa polo seu regreso a Alemaña.

Mais a parte que me toca ten que ver cos “outros” personaxes, os “toliños” de Xinzo de Limia, aceptados coma uns veciños máis, coma os veciños máis inocentes. Aí andan Agustín, o Vicentito, “que baila como unha buxaina”; Demetrio que planta unha árbore por cada nado na vila; Magín de Penaverde que viste saia sen roupa interior por culpa dunha doenza “que o fai mexar por si en calquera sitio”; O Fona, xastre, que mide os peidos; Clarita Vázquez, recolle papeis polas rúas: “cre que a enganaron nas partillas” e agarda atopar os documentos neses papeis; Marcelino gusta de viaxar en autocar e ler noticias atrasadas sen lle importar que o xornal estea do revés; o Tiroliro de Moreiras, que “adoitaba meterse nas cabinas telefónicas e fai que fala cun seu irmán policía”; ou o misterioso Alfredo Vázquez Losada, con carné do Muy Ilustre Centro Gallego de La Habana, que apareceu espido subido na fonte. -“Haberá que chamar ao manicomio de Toén para que leven este tolo”, advirte alguén, ao que, con sabedoría, respondeu o avó Mauro: -“Quen o diagnosticou? Ti es doutor?” –“Home…” –“Pois se non ten diagnóstico, de momento é un home en pelotas subido no alto da fonte”.

Daquela o Sanatorio psiquiátrico, como se coñecía o hospital e non coma manicomio, estaba dirixido polo profesor Cabaleiro Goás. Don Manuel, citado en Francia e silenciado en España, nos días abrasadores de Ourense, volvía subir a Toén pola noitiña en busca dunha incerta brisa e para comentar o derradeiro capítulo no que estaba a traballar dos seus Temas Psiquiátricos, un amplo e profundo estudo fenomenolóxico da psicopatoloxía. Como pioneiro na súa investigación pertence a obra Problemas psíquicos da emigración. Falando disto tennos contado historias como a que arestora me vén á cabeza. Recordándoa humedécenseme os ollos. Refírese a unha nena cos pais en Suíza, que pasou a vivir na cidade cos avós por mor dunha mellor educación. A cativa carecía de amigas e permanecía soa no recreo. Un día a mestra sorprendeuna cunha moeda na man achegándose, coa cabeza baixa, a outra nena e dicíndolle: “Se me queres douche un peso”.