Fidel Vidal. Poucas semanas despois do suicidio da súa nai por sobredose de narcóticos en 1972, Peter Handke escribiu un texto con este radical e sorprendente título: Desgraza impeorable. O porvir que a morte nos ofrece –di Levinas-, o porvir do acontecemento, aínda non é o tempo. Xa que logo trátase dun futuro para ninguén, un futuro que non pode asumir o home. Entre o presente e a morte media un abismo, unha marxe ao mesmo tempo infinito e insignificante.
“Aquel que non soubo o que é a duración non viviu.” É a proposta a un convite por unha nova vida. (P. Handke). Ocorre a duración/ cando no cativo,/ que xa non é un neno/ -xa talvez un ancián,-/ reencontre os ollos do neno. (Páx. 79)
A relación co porvir, a presenza do porvir no presente tamén semella cumprirse no cara a cara co outro, ou consigo mesmo. “A situación de cara a cara representaría a mesma relación do tempo; a invasión do porvir por parte do presente non lle acontece ao suxeito en solitario, senón que é a relación intersubxectiva. A condición do tempo é a relación entre seres humanos, a historia.” (E. Levinas, O tempo e o Outro, Paidós, 1993)
Parecíame que ía morrer / e non de felicidade. (Páx. 29)
A duración –seguindo a Bergson- é a forma que toma a sucesión dos nosos estados cando o eu se deixa vivir, cando se abstén de establecer unha separación entre o estado presente e os estados anteriores. Distingue dúas clases de eu: o “eu superficial”, do tempo lineal e o “eu profundo”, da duración. Este tempo da duración conecta, salvando todas as distancias, co “tempo lóxico” de Lacan, cando se refire á duración dunha sesión de psicanálise, que neste caso nada ten que ver co tempo do cronómetro e si coa conexión co inconsciente.
Ben é verdade que a duración é a aventura do ano tras ano,/ a aventura do cotián,/ pero non é [por moi activo que este sexa] ningunha aventura do ocio.(Páx. 35)
Cadaquén posúe os seus lugares e o seus momentos de duración: un pupitre escolar, un paseo pola praia, unha noite de verbena, unha mirada de esguello, un sorriso, unha lagoa, un libro, unha viaxe en autobús, un cadro. Lembremos a obsesión por Sainte-Victoire de Cézanne do que tanto gustou Handke.
Feliz aquel que ten os seus lugares de duración (…) Ante todo, para min, a capital da duración/ é a Fontaine Sainte-Marie, (…) Sostido pola duración,/ eu, ser dun día,/ cargo nos meus ombros aos meus predecesores e aos meus sucesores,/ unha carga que enaltece./ Por iso había que dicir que a duración é unha graza.
Unha e outra vez souben –di o poeta, / – o que é a duración: ao comezar a primavera, no vento da noite, no sol de verán… Diese Dauer, was war sie? / War sie ein Zeitraum? / Etwas Meβbares? Eine Gewiβheit? / Nein, die Dauer war ein Gefühl (Esa duración, que era? / Era un lapso de tempo? / Algo medible? Unha certeza? / Non, a duración era un sentimento (páxs. 14-15). Algo inesperado e sorprendente, insubmiso e rebelde, que non se pode apreixar.
“Isto é cousa que ocorre en días, e dura anos”: / Goethe, o meu heroe / (…) a duración ten que ver cos anos / cos decenios, co tempo da nosa vida; / a duración, é o sentimento da vida.(Páx. 19)
Me encanta tu sentido del humor Fidel. En el fondo tener sentido del humor es ser consciente de la relatividad de las cosas. La alegría y la sonrisa es el ingrediente principal para la salud ( aunque nos cree alguna que otra pata de gallo más ) porque el humor es una de las mejores prendas que se pueden vestir en sociedad. ¡ Ah ! me encanta la madrenla con un buen vasito de vino ( el agua de manantial la reservaré tal como me la recomiendas para la primera y última hora del día ) porque como nos sugería – no recuerdo quién – ” El vino lava nuestras inquietudes y asegura la curación de la tristeza “.
Saudiña e un bo vasiño de oloroso.
A duración é un sentimento da vida, di Peter Handke. Que sorte ten José Manuel en compartir a vida cunha muller tan sensible coma ti, Magdalena! Aí é por onde anda a verdadeira intelixencia. Grazas pola túa atención e por nos ilustrares tanto coas reflexións como coas vivencias.
Na primeira entrega do “Poema á duración” falabas dun posible elixir para as engurras. Unha coñecida miña (que locía unha pel tersa) me explicaba que ela partía da importancia que na inxesta teñen a primeira e última hora do día. Antes de almorzar bebía un vasiño de auga de manancial e, antes de se deitar, un tarro de leite callado de egua de monte (as do Barbanza son excelentes) que podes edulcorar con mel (aquí non importa a clase de flores, abonda que as abellas sexan de confianza, é dicir, do país). Polo medio vai ben xantar peixe, maiormente madrenla en empanada. A carne das patas de nécora tamén poden axudar. Despois está, naturalmente, o organismo de cada un.
Saudiña e o peixe fresco.
Querido Fidel : Estuve leyendo hace un momento la segunda parte de Poema á duración, de Peter Handke y me ha conmovido. No puedo contestarte como yo quisiera porque es un artículo para mentes como la tuya: Inteligentes y preparadas. Yo, no poseo ni lo uno, ni lo otro. Ya me gustaría tener unas cuantas neuronas de Sigmund Freud o de Ramón y Cajal para estar en consonancia contigo pero… pero sí, puedo contestarte a esta reflexión tuya.
Dices que cada individuo posee sus lugares o momentos de duración, un paseo por la playa, una mirada, una sonrisa, etc, etc. Y yo voy a contarte uno de los momentos más inocentes que recuerdo de mi vida, con mucho cariño. Tenía 16 años y hacía unos meses que había empezado a salir con el que ahora es mi marido. Mi primer y único novio. Todavía no nos habíamos cogido de la mano. ( eran otros tiempos ) Y una vecina suya a la que yo le había prestado una peseta para comprarse un carrete de hilo – que en aquél momento ella no llevaba dinero- le dio la peseta a mi novio para que me la entregase a mi. José Manuel ( mi novio ) esperó a dármela en el cine, y cuando empezó el film, me la dio explicándome quién se la había entregado. Extendí la mano para cogerla y me la agarró. Estuvimos viendo la película con las manos entrelazadas por vez primera pero con la particularidad de que entre ellas había una peseta que allí se mantuvo durante toda la proyección.
Esto es uno de los momentos felices que nos da el tiempo. Momentos vividos y recordados.
Que seas muy feliz, Fidel