X. Ricardo Losada. É significativo que no limiar do Libro das abandonadas o académico X.L. Franco Grande diga: “Péchase o libro con tres inscricións para seren gravadas nas campas de Gaspara Stampa, Mariana Alcoforado e -por que non?- de Marilyn Monroe…”. Ese por que non? marca a valentía e a honradez intelectual coa que Franco Grande sempre aborda as súas composicións poéticas, máis alá de modas e prexuízos. Pode que a algúns lles pareza frívolo evocar a actriz norteamericana nun libro no que se denuncia o abandono das mulleres ou a violencia de xénero. Pero Franco Grande, poeta humanista e, xa que logo, profundo coñecedor da filosofía perenne que aniña no corazón humano, está máis alá de calquera reducionismo. Marilyn foi abandonada polo destino, e un poeta de raza non pode subtraerse a esa hybris invertida, mesmo se acontece nesa fábrica de soños capitalistas que é Hollywood. Como di a propia Marilyn na voz do poeta: “¿Tamén abandonada? E moito. É certo. / Cansa de min, deixoume o meu destino, / Aturarme non puido, que o meu sino / É non manter co tempo un bo concerto”. Así, este poema a Marylin ben podería ser o prólogo deste fermoso libro pois exemplifica á perfección a estrutura, o contido e o ton: “Torceuse o meu destino, / ou me deixou, / Cada un de nós á toa, sempre ao chou. / Velaí tedes, sen máis toda a desfeita.” É certo que a maioría dos poemas do libro dialogan cun ti (Ben o dixeches ti con voz tan doída), e que ese ti é un vós, e un vós feminino, pero na poesía última de Franco Grande un ten sempre a sensación de que está a falar consigo mesmo, de aí esa sublime intimidade especular que consegue con versos de gran tensión filosófica e gran claridade conceptual, cálidas homenaxes a ese Rilke que tanto admira, e que cita ao principio do libro non de forma gratuíta: “Ser amada é pasar, amar é quedar”.
Marilyn, como as mulleres ás que o poeta dedica a primeira parte do libro, foi abandonada na infancia, primeiro polo pai e despois pola nai, chegando a vivir en orfanatos e centros de acollida. Sería, en termos de Franco Grande, unha abandonada filla do mar. Aínda que non é a súa pretensión, que ben resume as dúas biografías de Marylin que teño lido: “Filla do mar chamáronte / Porque nin nome tiñas, / Botada á praia como os refugallos / E os lixos cos que o mar emporca a praia”. Marilyn foi obrigada por unha cláusula de contrato a cambiar de nome. O mesmo que lle sucede, en maior ou menor medida, a todas as abandonadas fillas do mar ao longo da súa vida: “Nin tan sequera sabes /Se cando te nomean / Te chaman polo nome verdadeiro”. Toda esta primeira parte expresa moi ben a natureza dunha muller abandonada que ten que construír, como dicía Marcel Bénabou, o labirinto do que se propón saír: “Só tes presente, ti non tes pasado: / O teu pasado é o teu presente agora, / Lévalo enriba sempre, el é o teu fado…”.
Como as mulleres da segunda parte, Marilyn foi unha viúva de vivo, pois o home abandonouna aos 16 anos, ao pouco de casar, para irse a Australia. Franco Grande, sempre lúcido e aberto ao mundo, sabe que nos versos desa Rosalía que tamén invoca neste libro (viúvas de vivos e mortos que ninguén consolará), non caben só as mulleres vestidas de negro e con pano á cabeza da costa galega. Caben tamén mulleres que son iconas sexuais das costas capitalistas californianas. O mar íntimo da primeira parte do libro convértese nesta segunda nun mar oceánico, entre Vigo e Buenos Aires, entre o ceo e o mar: “Como escachando o mar nos farallóns, / Un mar que non te deixa / Porque marcou distancias para sempre”. E describe outra vez sen pretendelo a vida de Marilyn: “ A mocidade miña –estás rosmando- / Aínda non foi gozada por enteiro / E pode que xa nunca máis o sexa”. E que distinta sería a vida de Marilyn se seguise este consello do poeta: “Deixa o espello e non te mires máis, / Tampouco mires para o mar que brúa / Nin penses máis na vida nin na morte”. Son, quizais, as mellores páxinas do libro porque son tamén as máis autobiográficas, e porque o poeta consegue ser, máis que un familiar, un poeta. Franco Grande tivo na familia moitas viúvas de vivos, pero descríbeas sen prematuras derrotas nin falsas esperanzas: “Como as gaivotas o carteiro pasa, / Pérdese ao lonxe mentres vai pasando / E un día máis anovas a esperanza”.
Querido profesor:
Claro que me consta que tu artículo iba dirigido a Franco Grande, lo que ocurre es que lamentablemente si tuviera que contestar a tu escrito refiriéndome a este gran académico, unicamente podría escribir en una línea su nombre y san se acabó, ya que desconozco por completo su currículum y obra. Me consuela saber que nuestro Gonzalo no se ha atrevido con un nombre tan imponente, y si él, no se atreve sabiendo lo que sabe, imagínate yo. En cambio, al hacer mención de la sin par Marilyn, ahí aproveché la coyuntura para meter baza y poder contestarte con muchísimo placer.
Dicen que para gustos están los colores ( aquí me refiero a las dos bellas mujeres
, Sofía y Marilyn ) en belleza tal vez la supere la Loren pero la Monroe tenía – me da pena tener que hablar en pasado – una mezcolanza de dulzura, atractivo. Un equilibrio que la naturaleza le había dado y que ella en ese aspecto, sabía sacarle partido.
¿ Coeficiente mental ? No sé si era un mito o no, pero creo que demostró por las expresiones que de ella se citan que valía para más cosas que para provocar priapismos.
Un cariñoso saludo para ti y otro para Gonzalo
Coincido totalmente co que dicides de Marilyn (aínda que debo recoñecer que me gustaba máis Sofía Loren). Pero a veces parece que se di (e non me refiro a vós) o do coeficiente intelectual como se unha muller cun coeficiente intelectual alto non puidese ser manipulada polos homes. E iso é outro mito.
NOn hai nada que desculpar. O importante é que o artigo dea pé a algún comentario, sexa o que sexa. Café Barbantia é un lugar para a conversa.
Apertas
Apertas
Que conste que o meu artigo non era sobre Marilyn senón sobre o fermoso
libro de Franco Grande. En canto aos vosos comentarios, creo que xa é difícil diferenciar entre o mito e a realidade desa inclasificable muller: moitas veces os desmitificadores crean novos mitos. Por exemplo o do coeficiente intelectual que, sendo certo, tal e como se conta, dá a impresión de ser outro mito. Aínda que só sexa polo relativo que é dicir que unha persoa é intelixente por ter un coeficiente intelectual alto.
Apertas
Gracias X.R. pola puntualización. Decatome (e cónstame) de todo o que dis. Mais non podo decir nada, e nada digo, do teu artigo nin do libro de X.L. Franco Grande (non sei se me atreverei a lelo, con ese nome tan imponente. Con todo, leoo na Voz, onde moitos sabíamos algo del, máis non era, precisamente de poesía, senón de prosa…). Eu só falo da figura aquela que, cando tiña 18 anos, ma puña tesa coma unha…. Agora…Tamén entendo que caio nos mesmos erros que case todos. Mitos, mintomanías, fobias, filias. Como aquel final de “ninguén e perfecto”. Discúlpanos. Saúdos.
Querido Gonzalo: Me encantaría leer ese artículo tuyo relacionado con Marilyn. ¿Puede ser posible ? Sería un placer.
Afectuosos saludos desde Palmeira.
Pois habería que remontarse nos artigos a tres anos atrás, coido. Mais non o sei con precisión. Se pinchas no meu nome van aparecendo os artigos, pero é un traballo moi longo, penso. Apertas.
Quero lembrar, aprezada Magdalena, que nos comezos deste Café un fixo unha loubanza da musa rubia, precisamente no sentido no que ti destacadas. Coido que pedin unha foto dela lendo un libro recomendable para todos os que necesiten castigar o narcisismo: “Cartas a un poeta mozo” de Rilke. Inesquecíbel muller. Non só mito. E dende logo, nunca unha vítima de ningún machismo estrano. Sempre estivo por enriba de dodos os ismos. Antes morta que sinxela. Coma así foi. Apertas.
Querido profesor:
Me alegra ver que hoy has dedicado tu artículo a ese icono del cine qué ha sido y será Marilyn Monroe. Yo también he leído hace bastante tiempo su biografía y sentí lástima al conocer lo mal que se portó la vida con ella desde que llegó a este ” valle”. La gente siempre la juzgó por su magnífico físico y en cambio el coeficiente intelectual de Norma Jeane Mortenson era de 165, superando en algún punto a Einstein aunque muchos quisieran verla como la rubia tonta cantándole al Mr. Presidente el ” Happy birhday “.
Y para muestra de su sagacidad recuerdo aquella frase en una entrevista cuando todavía empezaba a despuntar como símbolo sexual y le preguntaron si dormía con pijama o camisón y ella contestó ” Solo duermo con 5 gotas de Chanel “.
Aquella fue la mayor campaña para la marca de la famosa modista Coco y de ahí el número 5 . Después todos los chicos regalaban a sus novias el citado perfume ( para ver si caía esa breva ) y podían conseguir que su pituitaria pudiera disfrutar aquella noche de la fragante esencia y de la piel que la transportaba imitando a la bonita rubia a la que con 5 gotas ya le sobraba la lencería nocturna aunque fuese de seda de gusanos de Tailandia . En fin, que me alegro mucho que hayas sacado el tema de la sin par actriz. Bien se merece un recuerdo. ¿ E por que non ? ¿ Non che parece ?
Un bico profesor.