Pedro García Vidal. Era inevitable. Un apaixonado admirador de Pink Floyd non podía permanecer indiferente na presenza dun libro con idéntico título que un dos álbums míticos da célebre banda inglesa de rock como foi aquel inesquecible Wish you were here. En tempos de mocidade, naquel Santiago de finais dos setenta do pasado século, a cinta de casete co mencionado título era escoitada sen descanso no noso pequeno espazo compartido do cuarto dunha pensión para estudantes. Pink Floyd era o noso grupo de culto e a canción que daba título ao mencionado álbum a nosa bandeira, o resto de músicas constituían simples “divertimentos pasaxeiros”. Coas nosas guitarras practicabamos con teimosía aquel penetrante punteado introdutorio para, de seguido, atrevermos incluso a vocear, imitando o idolatrado Barry Gilmore, unha letra aprendida a pronunciar de memoria e da que unicamente coñeciamos o significado daquel evocador whish you were here, “ogallá estiveses aquí”.
De Graham Swift, autor do libro referido, lera xa El país del agua, obra levada ao cine en película protagonizada por Jeremy Irons. A loita constante dos seres humanos por sobrevivir na presenza dunha natureza hostil, así como a personalidade dun atípico profesor de historia que cuestiona o sentido real desa e doutras disciplinas, deixaron en min unha poderosa pegada.
Con eses antecedentes estaba claro que a novela Ojalá estuvieras aquí tiña que ser necesariamente lida. E debo dicir que para nada me defraudou. A morte percorre o cerne desta novela dende o seu inicio, no que unha pira de “vacas tolas” estende o temor de que o aire se contamine e contaxie as persoas (a memoria daquela Galicia de vacas mortas en fantasmagóricas imaxes televisivas envoltas na espesura da brétema, faise presente inevitablemente). A morte faise igualmente presente no dono da granxa Jeeb, que pon de manifesto o declive dunha familia de granxeiros, os Luxton, cuxo asentamento remóntase ao século XVII, así como no fillo máis novo, Tom, caído na guerra de Irak. Todas estas mortes instalan o desacougo en Jack Luxton, fillo e irmán dos mortos e na súa muller Ellie. A fuxida é a resposta ao desexo de escapar do fatalismo instalado na granxa. Rexentar un cámping de caravanas para familias de vacacións será o seu novo destino. Porén ese novo lugar, Jack, o principal protagonista da novela, non consegue escapar da influencia da morte: o baleiro e remordementos que deixan os mortos familiares.
A perturbación que produce a morte de persoas coñecidas e ese contaxio de incerteza que nos transmite constitúen, sen dúbida, as mellores páxinas da novela. De aí que posiblemente a demora da narración en determinados aspectos, pola reiterativa insistencia en cousas xa sabidas, non sexa algo inocente, senón que máis ben responde a unha intencionalidade buscada, como querendo significar que sempre hai algo que aprender da morte dos outros.
Un home e unha muller na procura da salvación mentres todo se funde ao seu redor. Como na canción de Pink Floyd “simplemente dúas almas perdidas, nadando nunha mesma peixeira, ano tras ano. Correndo polo mesmo solo vello. Que atopamos? Os mesmos medos de sempre”. De aí que nun determinado momento de angustia, cando todo semella esvaer, nesa vertixe e ante a ausencia do outro, xorda o berro íntimo, esgazado, na procura de esteo: “ogallá estiveses aquí”!