Edipo / Hamlet: a conciencia

hqdefaultFidel Vidal. E di mamá/ E Alguén anoxa-se porque é papá. Xesús Pisón (Breviario Hamlet).  A Hamlet gustaríalle talvez ser Edipo ou Orestes, comenta Harold Bloom (Shakespeare, A invención do humano), pero (contra Freud) “un e outro non son en absoluto similares”. A primeira vista non. Mais, gustáralle ou non parécese a Edipo, Hamlet ten raíces edipianas. Doutro xeito, seguindo o discurso de Bloom, a palabra “barallar” [“shuffle”], non sería un verbo destacable. Sen embargo Hamlet fala de pór en orde unha confusión, de desenlear un nó, un barullo, de arrancar, de se desprender “desta lea mortal” [“this mortal coil”], onde “coil” significa “ruído” ou “tumulto”. Barallar, tamén denota confundir, embarullar, enlear, enredar, mesturar, latricar, mesmo berrar ou rifar.

Para Harold Bloom, a desesperación de Hamlet vai máis alá do asasinato dun pai, toca na rapidez con que de novo se casa unha nai e nos miasmas da corrupción de Elsinor, no momento en que “a súa apoteose no acto V reborda toda a pasaxe do complexo de Edipo”. Mais non se trata da morte dun pai, senón da morte do propio pai, do seu pai, nin do casamento dunha nai senón da súa nai, e aí as cousas poden cambiar.

joa2O complexo de Edipo non é unha pasaxe, nin un capítulo, é algo ben distinto: é un nó complicado e dinámico dentro da evolución da estrutura psíquica do ser humano. Mesmo se o reborda, o complexo, mal que nos pese, aí está. Sentimos -afirma previamente H. Bloom-, que se o Espectro intentara unha terceira aparición no acto V, Hamlet chimparíao a un lado; a súa obsesión polo pai morto rematou definitivamente, e aínda que continúa considerando á súa maligna nai como unha puta, tamén desa banda está desgastado.

Segundo Freud, en Hamlet atópanse as mesmas raíces que no Edipo Rei de Sófocles. A dificultade do personaxe de Shakespeare para cumprir co mandato paterno de matar ao seu tío deberíase a que na súa infancia -e sen sabelo agora- anhelara executar tal crime. A frase de Hamlet: “a conciencia fainos a todos culpables”, é interpretada por Freud como “sentimento inconsciente de culpabilidade”. O arranxo do conflito imponnos facer consciente o inconsciente, coa carga engadida polo traballo de esnaquizar resistencias a impediren tal aventura. Mellor (ou peor) sería non saber.

3 comentarios en “Edipo / Hamlet: a conciencia

  1. Muchas gracias querido Fidel. Acabo de mirar “Barallete, Gallegos por el mundo” y efectivamente, ahí está el diccionario con las palabras más usadas de los afiladores de nuestra tierra. Papá siempre me había dicho que esa jerga era de los canteros. Navegó muchos años con uno de ellos y la aprendió de él. Algunas palabras, como por ejemplo “la piltra” a veces también la utilizábamos nosotros, ahora ya no se oye pero yo recuerdo decir: “ya es tarde me voy para la piltra” = cama. Y estas:
    Canear=andar, (se utiliza en el futbol)
    Farola=mentir, (echar un farol)
    Fisgar=mirar
    Lorda= sucia
    Lourenzo=sol.

    Muy agradecida, Fidel.
    Besiños y AROMA A MORA.

  2. Queridísimo Fidel, cada vez me lo pones más difícil, pero no obstante, como deseo retener ese título que tan gentilmente me has otorgado, tengo que poner las neuronas que todavía están en la reserva en funcionamiento, para entender ciertas partes de tu buen comentario. De manera que aunque mezcle algunas habas con castañas “shuffle” voy a contarte, y al mismo tiempo preguntarte algo referente a la palabra “barallar”. Mi padre tenía un amigo que era picapedrero y le había enseñado el “barallete” que así se llama la jerga que tienen los canteros. Papá, tenía todavía menos escuela que yo pero, aprendía todo a un vuelo, y hablaba el “barallete” como los del oficio. Y ahora la pregunta: ¿ viene entonces ese vocablo de “confusión o enredo ? porque “barallar y barallete” se asemejan bastante , y esa jerga parece que la utilizaban para que otros no les entendieran. Bueno, seguro que tú, me sacarás de la duda.

    “Mais non se trata da morte dun pai, senón do propio pai, do seu pai”.
    SOMETAMOS O MATEMOS.
    Saude, Fidel, e biquiños agarimosos palmeiráns.

    1. Seica o Barallete, miña atenta Magdalena, é a lingua inventada polos afiadores de Ourense, talvez recollido e usado despois para referirse a calquera outra “xerga” (como a dos canteiros), que só comprendían os do gremio.
      Entra en Google, busca “Barallete, Gallegos por el mundo”, e atoparás expliación e un diccionario e traductor de barallete. Un fermoso barullo.
      Moitas grazas.
      E MAIO DOIAME
      Saúde e sigamos barallando fabas con castañas.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *