Peón e Baiuca, brillantes universos sonoros

mercedesGonzalo Trasbach. Nas últimas novidades musicais nas que me enredei, atopei dous discos vangardistas polos que corre sangue con ADN galego, e que me resultaron moi atractivos e interesantes. Dun lado, a atracción que me espertou o novo disco de Mercedes Peón (A Coruña, 1967) non me colleu de sorpresa, pois xa coñecía unha boa parte da traxectoria da coruñesa, sen dubida unha das voces máis sobresaíntes da nosa comunidade tanto cando xoga na casa coma cando o fai fóra. O que me resultou inesperadamente moi grato foi a descuberta de Baiuca, paraugas baixo o cal se abriga Alejandro Guillán de Catoira.

Imos por partes. Primeiro, falamos do último traballo de Mercedes Peón: “Deixaas”. A nova proposta da compositora máis internacional do panorama sonoro galego é moito máis ca un intento de actualizar o folk galaico pola senda da electrónica e o noise. A coruñesa, que foi sempre a grande abandeirada dunha liña heterodoxa na paisaxe sónica da nosa terra, segue adiante rozando no seu propio camiño: leva dúas décadas de total entrega á transgresión e ao mesmo tempo á súa singular devoción pola tradición musical de Galicia.

deixaasNese mesmo sentido, esta obra posiblemente sexa o paso máis radical que ten dado Mercedes Peón ao longo da súa ascendente carreira artística. Agora, vén de levantar un repertorio para o cal non existe unha etiqueta definida. Parte conceptual-mente da robusta estética dos estaleiros do noso litoral, a cal aporta o entramado industrial e noise do disco. Sobre esta férrea base crea as súas cancións, repletas de enerxía e ruídos harmónicos, tal e como se pode comprobar en pezas como Linguas elementais, Ela propón e mesmo a que lle dá título ao álbum, temas que se sitúan a medio camiño entre o trip-hop máis tribalista e o fotocollage sonoro.

Por enriba destas estruturas destaca a impresionante voz, esgazada e perturbadora, de Mercedes, que remite directamente á das vellas cantareiras da nosa terra, pero neste caso cun prantexamento feminista. Nesta ocasión, neste paso máis adiante no seu ideario estético, conta coa compaña das cantareiras Mónica de Nut e Ana Fernández, para plasmar unha experiencia sonora bela e singular.

a3959963238_10“Solpor” é o disco de debut de Baiuca. Este é o nome do novo proxecto musical de Alejandro Guillán (Catoira). Do catoirano tiveramos noticias cando saldou con “Antagonasia”, un traballo de tecno pop hedonista, a súa anterior etapa coma compositor baixo o cartel de Álex Casanova. Agora acaba de presentar a súa nova proposta sonora, na que conxuga tradición (gaitas, frautas, percusións…) con elementos da vangarda electrónica, unha senda algo parecida á que xa tiñan experimentado os tamén galegos Nistra.

De entre os nove cortes que configuran o álbum, Morriña, Solpor, Brétema ou Arume son títulos que amosan que se acadou un equilibrio total entre os dous universos sonoros. Bebendo da tradición e da vangarda, Baiuca fainos chegar un traballo atrevido e sincero, unha obra que abre novos territorios para a música tradicional con vocación experimental. Ademais de estrear cancións como Morriña ou Solpor, entre outras, Alejandro revisa con pulso de aceiro e acertado melodías do legado popular galego, como son Arriero ou a Muiñeira de Chantada. Estamos diante dun exercicio brillante e emocionante.

11 comentarios en “Peón e Baiuca, brillantes universos sonoros

    1. Perdóname Carmen. Este cuento ten que morrer. Pero mi concepto en general de un experto es el equivalente a un “jetas”. Creo que lo que tu dices no cae bajo el paraguas de esa palabra. A eso corresponde mucho mejor: aficionado. Y desde luego, Musicólogo tampoco. Buenas noches.

  1. Queridos Gonzalo y Magdalena:

    Es un placer leer vuestras discusiones literario- musicales. Siento no contar con más tiempo para dedicaros la atención que merecéis. El caso es que no sé cómo me las compongo para andar a tope de obligaciones. Es como si quisiese hacer en poco tiempo lo que no hice en años. (Tampoco es eso: me consideré siempre una persona activa, pero sin método. ¡Quién hubiese encontrado antes a Magdalena…!).
    No es lo mismo que oírlo en directo; pero, a falta de otra cosa, escuché a Mercedes Peón en “Youtube”. Me gustó esa combinación de sonidos con reminiscencias celtas. Tengo que confesar que no conocía una música gallega tan de vanguardia. Esa mezcla de instrumentos, lejos de herir los tímpanos, resulta agradable.
    Escuché alguna canción más: De Baiuca, “Morriña” me parece que tiene un ritmo demasiado alegre para una canción tan nostálgica. “Solpor” -que da nombre al álbum de Baiuca- me hizo recordar las puestas de sol por detrás de A Curota que tan bien se contemplan desde Palmeira… Y aquí tengo que dejarlo, porque se ha hecho tardísimo.
    De la música sólo puedo decir que es algo sublime. Según Verdi: “La música es el lenguaje universal… No existe la música italiana, alemana o turca…”. Yo añadiría que sí, pero con la impronta que cada compositor le infiere según su personal modo de sentirla y de una serie de factores que influyen en este sentimiento: como la idiosincrasia del lugar en el que vive. Un ejemplo de ello a la vista está…
    Yo sí creo que eres un experto musicólogo.
    ¡Madre del Amor Hermoso, qué horas de irme a la cama…!
    Felices sueños.

    1. Buenos días, apreciada Carmen. Muchas gracias por leerme y preocuparte de escuchar alguna canción de los dos discos que comenté. Pero comentar discos, decir lo que me sugieren los discos que oigo, no me convierte en nada. Un catedrático es, por ejemplo, un experto en derecho constitucional, yo no he estudiado ni aprobado oposiciones de esta supuesta materia que es la música, algo indescifrable, pues ni es algo material, sino algo que no es verdad ni es mentira, y así podía seguir hasta…. No hablo de música, hablo de lo que me sugieren los discos que escucho. Hablar de lo que te dice un cuadro, no te convierte nin en crítico ni en un experto en arte, como esos que salen en los periódicos, va las subastas, organizan exposiciones y dan conferencias. Es así de simple. Tan simple que, tal vez por eso usáis ese chascarrillo disonante de los Expertos. Saludos y gracias.

  2. Querido Gonzalo; no tienes por qué disculparte. Si a ti, la palabra “experto” no te gusta porque no te consideras merecedor de ese vocablo, en el diccionario de sinónimos hay donde elegir. Yo la consideré adecuada porque creo que el que es bueno en una materia y tiene bagaje en una disciplina, es una persona experimentada, y ese tema lo dominas a la perfección. No cabe duda que las horas e información son cruciales para poder dominar una técnica, nadie nace con conocimientos. Yo estuve varios años aprendiendo un oficio y como no soy nada modesta te digo que fui “casi” una experta en mi función, y mi ego se vanagloriaba como Narciso lo hacía de su belleza. No todos somos iguales.
    Bueno, para mí serás siempre ese buen escribidor, (y no solamente de música) con elogios merecidos pero, que tendré que tener en cuenta a la hora de valorarlos.
    Besiños palmeiráns, querido Gonzalo.

    1. Buenas tardes. Espero zanjar esto ahora. Para mi son “expertos” esos a los que llaman a las teles o consultan los periódicos para hablar de acoso escolar, el acoso sexual, la educación, en suma para opinar sobre esto y lo de más allá, sin decir casi nunca nada nuevo. Eu só conto algunhas cousas sobre discos que me gustan. Pero non son un experto, nin Musicólogo, ni politólogo, etc….Comprendo todos los matices que me dices, pero eso no me convence. Son un mero aficionado en todo. Só quero divulgar o que me gusta. Bicos.

  3. Disculpame Gonzalo; se me ha escapado el comentario sin acabar el texto. Te decía que viniendo de ti, nunca me parecería mal, creo conocerte medianamente bien como para tomar eso a modo de reprimenda. Por tanto no te disgustes que no es el caso.
    Lo tendré en cuenta.
    Besiños palmeiráns.

    1. Gracias una vez más. Tu generosidad es muy grande, incluso para disculparme en una estupidez como la mía. Al fin y al cabo, tampoco es para tanto. Pero recuerda, querida Magdalena, que si uno no fuera un pedante y un narcisista, no escribiría ni siquiera crónicas sobre discos. De la música, como decía el filósofo, nada se puede decir y, en consecuencia, lo mejor es callarse. Lo siento. Bicos.

  4. De acuerdo querido Gonzalo; cambio la frase por esta otra: hábil, o avezado. Ahora voy a anotar la palabra “experto” en mi libreta calificada de: “ERRORES, NO REPETIR”.
    Y puedes estar tranquilo que eso no me afecta, y viniendo de ti, sé

  5. Buenas tardes Magdalena. No estoy tan seguro. Para empezar, en la frase que eliges hay algo del corrector de los textos, porque el autor en vez de “enredei” optó por “enlei”. Me llevaría un enorme disgusto si me tomases a mal lo que ahora te voy a decir: sinceramente, la palabra “experto” no me gusta un pelo. No soy ni me siento experto en nada. Ocurre que gasto muchas horas buscando información y escuchando música. Y nada más. Pero esto no me convierte en esa palabrota. Sé que existe un enorme respeto hacia lo que significa habitualmente. Pero desde que trabajaba en La Voz era un término insufrible para mi, como también “repunte”, entre otros. Te pido disculpas y perdón. Y mil gracias por tu atención y cariño. Bicos desde Boiro.

  6. Querido Gonzalo: la mayoría de las veces, para rellenar mis comentarios por falta de dominio en el tema expuesto, meto anécdotas, algún que otro verso, o incluso algo que pueda ir parejo con el texto, y así entrampo la respuesta que siempre hago en deferencia con aquél que escribe con tanto acierto, o a veces para rebatir su opinión. De música sé tan poquito, que cuando te leo, lo que yo capto es tu buena manera de escribir y eso ya me basta. Voy a ponerte un ejemplo: “Nas últimas novidades musicais nas que me enredei…” Eso para mi, es ya un comienzo excelente; ese “enredei” le va perfecto. Eres tan experto en música, que cuando escribes sobre ella, tus artículos también están repletos de armonía tal como tú calificas la música de Mercedes Peón.
    Eres un crac.
    Besiños palmeiráns.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *