X. Ricardo Losada. Teño certa querenza, como lector, polos textos en prosa de poetas. Auden, Zagajewsi, Szymborska, serían tres bos exemplos. Desta última acabo de ler un curioso libro titulado Correo literario e pareceume apaixonante. É unha antoloxía das mellores respostas que a poeta polaca lle deu a aqueles escritores que querían publicar por primeira vez nunha revista literaria na que ela formaba parte do consello de redacción. É un libro imprescindible para aqueles escritores principiantes que se cren os afagos hipócritas que lles fan amigos, familiares ou escritores aos que lles pasan os seus manuscritos para pedirlles opinión, convencidos de que van ser sinceros.
Wislawa Symborska non ten ningún reparo en dicirlles a verdade, mesmo cunha crueldade que a fina ironía que utiliza non consegue disimular. “O meu mozo di que son demasiado guapa para escribir poesía. Que pensan dos poemas que adxunto?”, pregúntalle unha aspirante a poeta, e Wislawa responde: “Cremos que vostede é, efectivamente, moi guapa”. Teresa Walas, unha amiga, chegou a preguntarlle nunha entrevista se non se sentía un pouco desapiadada e Wislawa constestoulle: “Eu tamén comecei con poemas e relatos malos. E sei que iso de que che boten un xerro de auga fría na cabeza ten efectos terapéuticos”.
De feito hai no libro moitos consellos que eu considero imprescindibles para un aspirante a poeta, e que parten dunha definición de Carl Sandburg que me encanta: “A poesía é un diario escrito por un animal mariño que vive na terra e quere voar polos aires”. Como cifra do conxunto, e co fin de animar a ler o libro, seleccionarei dous consellos que me gustaron. “Non intente ser poético a toda costa, o poético é aburrido, porque sempre é secundario”; “Unha comparación serve para reforzar e precisar unha descrición. Se non cumpre esa función, trátase dunha comparación mala e innecesaria”. O máis bonito de todo, a razón pola que gocei tanto o libro e polo que me vai ser tan útil, é que, en moitas pasaxes, sentín que Wislawa tamén estaba sendo cruel comigo.
Si, escribir precisa moita paciencia. E moitos xerros de auga fría. O outro día, nunha presentación no marco da Feira do Libro de Rianxo, preguntáronlle a dous coñecidos escritores galegos que pensaban da gran cantidade de poetas galegos que había na rede, e se crían que tiñan calidade. Responderon que era bo que houbese esa inflación e que o tempo xa poría a cada un no seu sitio. Preocupáballes máis que non houbese en Galicia bos críticos.
Hoxe estiven paseando polos lugares que aparecen nesa longa cita. A virxe de Baltar xa non preside nin a finca, pero o paseo segue merecendo moito a pena.
Como Fidel, congratúlome de que volvas tomar un café con nós. E aproveito para agradecerche a túa presenza na presentación da miña biografía de Manuel Antonio o pasado venres en Rianxo.
Apertas
Buenos días, querido profesor:
Lo que cuentas de la Szymborska, ( por cierto una contestación digna de marco a la linda pero mala versificadora) me hizo recordar a Rilke cuando mantuvo durante cinco años una amistad epistolar con un joven poeta. Le aconsejaba que con el tiempo y la tenacidad llegaría a ser un buen escritor. ” El tiempo no es ninguna medida, un año, diez años, no son nada; ser artista quiere decir: no calcular, no contar; todo llegará para los pacientes que viven como si tuvieran la eternidad ante sí. Yo lo aprendo a diario, lo aprendo por el dolor al que estoy agradecido: ¡ la “paciencia” lo es todo! ”
Tal vez, si la Szymborska, le diese el mismo consejo a la guapa, pero regularcilla poeta (o poetisa) llegase a donde llegó Kappus, el joven poeta del epistolario de Rilke. O quizás también, sea razonable ese consejo que seleccionas: no intentar ser poeta a toda costa, tal vez, repito, no sea descabellado.
Si la Wislawa leyese esto: “A ría de Arousa mostrábase en todo o seu esplendor invernal. O forte vento facía dobrar as pólas dos pinos que vixiaban a costa. O mar picado rompía contra as rochas, o dique de Baltar, as praias de Quenxo e Tanxil. A Virxe da Guadalupe de Asorey, da que tanto lle falara Dieste, presidía nos xardíns da finca dos Baltar o mundo”.
Si lo leyera; seguro que diría: ¡¡ Qué bien escribe este feo !!
Besiños palmeiráns.