Sobre as lendas (III)

diogenes_de_sinope_el_cinico_-_por_jules_bastien-lepage_César Alen. De entre todos o meu favorito, sen dúbida, é o de  Crates o Cínico, unha verdadeira obra mestra. Un relato que nos achega, que nos coloca diante mesmo da Grecia dos estoicos, disciplina que tanto achegou a recoñecidos filósofos como Epicuro, Seneca ou Ciceron. Crates foi discípulo do coñecido  Diógenes. O episodio transcorre en Tebas. Crates asiste a unha obra de  Eurípides. Aparece en escena Telefo, rei de  Misia, vestido con farrapos e un cesto na man. Tal visión conmoveu a Crates, que sen esperar a que acabase a función, levantouse de entre o público e proclamou en voz alta a súa intención de doar todas as súas riquezas. Vira a luz, a absoluta inspiración, a intención gozosa de renunciar a todo. E así o fixo, arroxou dende o balcón da súa casa todos os seus mobles e o diñeiro que quedaba. Logo colleu un vello zurrón e encamiñouse a Atenas. Alí deambulou polas rúas, sen meta nin labor, cando tiña fame comía, cando estaba canso descansaba. Non había unha razón de orde divina que impulsase o seu devir, só se ocupaba das tribulacións que traía o día. Tentou seguir os consellos de  Diógenes, pero considerou innecesario o  tonel. Observando aos animais, en especial aos cans, cos que compartía a comida dos vertedoiros, foi depurando o seu  ascetismo, a súa innegociable disposición a desprenderse de todo o superfluo. Desenvolveu a teoría de que o home debía bastarse a si mesmo, seguindo ao pé da letra a inscrición no  frontis do Templo de Delfos: “Vive ti mesmo”.

A pesar do rigor da súa vida, xamais perdeu o seu talante agradable, a súa disposición. Distanciábase   así do lendario mal humor de Diógenes, dos seus  diatribas contra o poder. Pero tentou executar o seu plan ao pé da letra.  Diógenes ladraba como os cans, el vivía como os cans. E non sentía mal por todo iso.

vidas-imaginarias-de-marcel-schwobPronto decidiu prescindir do  zurrón, pois lle parecía un elemento  antinatural, e  ademais colocábao nunha situación de vantaxe diante dos cans, aos que acabou cedendo a quenda no lixo, porque non se consideraba máis importante que eles. Atopaba un verdadeiro pracer en bastarse a si mesmo, en ir deixando paso á pura subsistencia, ao pulso da fisioloxía. Deixou medrar o pelo, que se transformou nun espeso feltro que utilizaba para protexerse das inclemencias. Fixo o mesmo coas uñas que lle servían para rascar as súas feridas cando se infectaban e de todos isto sacaba pracer.

Renegou da vida pública, de todo intento de mellorar ao ser humano. Consideraba que os deuses non fixeran nada útil polo home, senón todo o contrario. Tantas  ínfulas e soños de grandeza, falsas promesas dun mundo mellor, máis lonxe, distante e mellor. O certo é que para o  Cínico os seres humanos debíanse á terra, e a ela deberían dirixir a súa atención. Esa era a única gran verdade.

Con todo, houbo unha muller que coñeceu as súas andanzas e quixo seguilo. Hiparquia, irmá de  Metrocles. Admirou o seu tipo de vida e tentou imitalo. Achegouse ata conseguir que a aceptase. A vida de Crates era unha aposta radical, non facía ningún tipo de concesións á moral, nin á decencia. Facía as súas necesidades en público, e satisfacía as súas paixóns en plena rúa. Hiparquia non foi capaz de resistir tal situación. Con todo, cóntase que el mantivo a saúde indispensable para chegar á senectude, a pesar de multitude de infeccións, chagas e  purulencias. Swob  destila  erudición nestes relatos. Imprégnase da historia, chega ao fondo dos mitos. Deambula con comodidade e desenvoltura na inesgotable fonte da mitoloxía. Troca o imposible en probable, grazas á  verosimilitud que alcanzan as súas historias (non esquezamos que xa Aristóteles na Poética, consideraba a verosimilitude máis importante que a verdade). Porque esa é unha das grandezas da literatura, converter personaxes ficticios en verdadeiras lendas, en arquetipos que ao cabo configuran a civilización.

3 comentarios en “Sobre as lendas (III)

  1. Buenas Magdalena, Gracias por tus comentarios. Siempre me han atraído mucho las historias singulares, los personajes atípicos, fuera del tiempo. Este libro de Schwov es una delicia, te lo recomiendo. Nos descubre a unos personajes insólitos, fuera de toda catalogación. Hace gala de una imaginación portentosa, pero al mismo tiempo con un trasfondo histórico, o por lo menos historiográfico. Además de su estilo sublime y delicado. Leer este tipo de libros me transporta a mundos mágicos, a realidades insospechadas. Precisamente es la extromosidad de sus propuestas está la atracción. No hay nada parecido. Yo creo que es oro. Garantizo un rato fuera del tiempo, un viaje extemporáneo, es decir literatura en estado puro. Saludos.

  2. Buenos días, César.
    Me ha parecido una historia muy singular la de Crates, pero me recuerda en algo a los anacoretas “los locos de Dios”. Digo “en algo” porque los eremitas no hacían sus necesidades delante de nadie y menos satisfacer sus pasiones en plena calle (si las satisfacían en alguna parte), ya que éstos se entregaban a la oración y a la penitencia de unos pecados que ni siquiera habían cometido; pero también ellos vendieron todo lo que poseían para dárselo a los pobres haciendo caso de Jesús. ¿ En qué se me parece Crates a estos monjes ? Según el gran historiador inglés Gibbon, “los conventos y monasterios se convirtieron en refugios de hombres pusilánimes y holgazanes que preferían no enfrentarse con la vida”. La actitud de Crates, dependiendo de como se mire, a pesar de ser muy incómoda, también puede resultar muy cómoda apartándose de toda obligación que conlleva al pertenecer a la ciudadanía. Ahí está la similitud.
    Me ha encantado leerte, César. Besiños palmeiráns.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *