Remendos de lembranzas

vacaCarme Toba. Na miña casa éramos tres grupos, dos denominados grupo “Elas”, que comprendían miña nai e tía, e o grupo  “Eles”, que eran meu avó e pai. Logo viña o meu grupo, “Nós”, miña irmá e eu. Entre os membros de cada grupo rifábamos, pero cando había culpas sempre tratábamos de botarlles a culpa aos outros: “Nós non fomos, foron eles”, “Fixérono elas”… e así sempre. Todos tíñamos responsabilidades pero todos os grupos pensábamos ou fixéronnos crer que o grupo dos homes era o máis forte, o grupo imprescindible, que sen eles non funcionaría unha casa. E seguimos con este sentimento de inferioridade ata hai moi pouco, máis ben penso que entre “elas” e “eles” fóronnolo inculcando a “nós”. Hoxe deime conta de que era un sentimento absurdo, pero “eles”, que xa non están, “elas” seguen pensando o mesmo.

Ambos, “eles” e “elas” traballaban, eran labregos, aínda que cada grupo tiña os seus engadidos á parte, “eles” eran ferreiros tamén e “elas” ocupábanse das denominadas naquela época “os seus labores”. E a casa contaba tamén con outros negocios que eu lles chamaba “traballos por anacos” e “de tempada”. Ao da “tempada” referíame “A Malla”, sempre tivemos máquina de mallar que percorría as aldeas, vilas e concellos limítrofes na procura de centeo, aveas e trigo, pero só se facía un peso de verán. Pero o traballo por “anacos” viña ata a porta da casa, sempre aparecía xente con potas para remachar, fouciños que mercar, sachos que amañar, trepias para vender… ou vacas que traer ao boi, pois tíñamos bo semental roxo, deses que lle chaman “do país” ou “boi de posto”. O traballo por anacos era máis constante e tamén máis divertido, durante todo o ano nalgún intre do día había que estar ao pé do canón, tanto na forxa como na “jodienda” do boi.

Era como ter unha taberna ou unha gasolineira, pois tanto viñan tres vacas a diferentes horas do día, como en dous días non viña ningunha. Un traballo coma outro calquera. Iso si, o “Bingo” tanto caía un venres, coma un domingo, noiteboas ou o día do patrón. Moitas veces saían meus país vestidos de garda para ir a calquera sitio e tiñan que sacar a roupa e poñerse cos mesteres. A xente tamén che era moi oportuna. Non chamaban para avisar, pois non había teléfonos e as vacas tanto “asaían” nun festivo coma nun laboral, o termómetro sexual furruláballes por libre. E iso era a graza que tiña tamén. Nunha aldea que nunca pasaba nada e que o tempo transcorría moi amodo, viña cada certo tempo xente de fóra e con eles contos, parolas, novas e anacos de lecer.

Lembro que daquela xa inseminaban, pero había vacas que se resistían e só empreñaban do boi, ou tamén paisanos que non confiaban neses adiantos tan modernos. Outras femias non empreñaban cun método nin co outro e aí xa entraba meu avó aconsellando limpala. A limpeza non era bañala, pero todos entendíamos ese proceso cando falaba con ese termo. Consistía nunha mestura de auga con bicarbonato sódico que se lle “poñía” pola “natura” para que posteriormente “collera”, non sen antes introducirlle o brazo e ver ata que punto o gando vacún necesitaba tal limpeza de envergadura. O proceso era así: a vaca levaba tempo sen empreñar, aconsellaba limpala, inspeccionábaa por dentro e logo executaba. Todo un mestre nesa arte ancestral á que eu nin entendía nin lle vía moito xeito, pero o caso era que vaca que el preparara, vaca que empreñaba.

Meu avó era moi creativo, máis ca meu pai. Ata lembro o aparello que fabricou para este fin, non era máis nin menos ca unha pelota rosa con dúas estreliñas debuxadas a modo de “pera anal” na que introducía o líquido, logo incorporáralle unha xiringa larga para acomodarlle pola canle sexual da vaca. Pero a súa creatividade abarcaba outros ámbitos tamén, tanto elaboraba uns anteollos de alame con vidros das fiestras, que el manifestaba que vía mellor, como era un experto nas artes amatorias, deixou patente iso o día que deixou preñada a criada.

Estes traballos tiñan por costume facelos “eles”, agás cando non se atopaban na casa, cando isto acontecía era cando entraban “elas” en escena. E nós, miña irmá e eu fixabámonos en todo o proceso. Por iso cando observo esta fotografía transmíteme todo o anteriormente escrito, pero tamén sorrío polo baixo ao recordar como entre meu pai e meu avó había rifas diante dos alleos por tirarlle a razón o un ao outro. Con todos os contos téñoo pasado moi ben.

Na fotografía estou eu, loura e fraca, detrás do cu do boi. Miña irmá fica de costas xusto ao lado contrario, morena co pelo amarrado. Por detrás da vaca e do boi dá fe miña nai coa súa saia de flores amarelas exercendo de mamporreira, nunha aldeíña perdida da Costa da Morte. O cabazo, os pendellos e a casa psicodélica do veciño acabado de chegar de Suíza tamén eran fieis testemuñas deses acontecementos. De feito, foi el quen nos sacou a fotografía, non era para menos, os “suízos” tiñan cousas que nós non tíñamos.

Tamén me lembro do dono da vaca, aguantando dela polo fociño cunha vara na man, que cando soubo que o ían inmortalizar agochouse detrás dun carro coma se os do bando franquista o estivesen bombardeando. Pouco sabía el que entre todos nós a morte andaba ese día sorteándonos, e foi el o elixido. Morreu esnocado ao caer do carro tirado por esa mesma vaca que, por suposto, trouxo un cucho roxo aos nove meses.

4 comentarios en “Remendos de lembranzas

  1. Querida Carme:
    Case me fas botar unha bágoa. Grazas por esas palabras tan bonitas.
    Co texto, é certo. Excedinme un pouco, pero quería explicalo ben e que a xente me entendera, e claro, letra tras letra, extendino un pouco.
    Tiven a sorte de que me colleran neste curso literario, con bo mestre que nos vai ensinando cousiñas.
    Quixen transmitir a vida sinxela e ordenada que levabamos a pesares de aparentar o contrario.
    Sen haber teléfonos, gozábamos dunha gran comunicación, falábamos máis, non tíñamos tanta tontería, éramos xenuinos, sen apariencias, naturais. Tampouco presumíamos de moito porque case que éramos todos iguais, con esa nobreza que nos caracterizaba. Son tantas cousas que podería contar con cada foto de cando era pequena que escribiría catro horas e nin remataría.
    Non contaba que mo lera moita xente.
    Agradezo enormemente as túas palabras, para min significan moito. Unha aperta.

  2. Querida tocaya:
    Mi tiempo es tan limitado para acercarme al ordenador que, cuando veo una entrada de cierta extensión, paso de largo. En tu caso, me he saltado la norma. Y no me arrepiento: es una historia bonita, bien contada, de un realismo apabullante que refleja la vida familiar y la laboral -dura- utilizando unos recursos satíricos amables, impregnados de un humor que te hace sonreír. Y no digo reír a carcajadas porque, aunque velado, encierra un cierto desgarro.
    Es obvio que, si el abuelo de tu historia tuviese la oportunidad de estudiar veterinaria, llegaría a ser un genio de los que aparecen registrados en los anales científicos. Si ya lo era sin estudios… Está claro que, como dice el dicho: “La experiencia es la madre de la ciencia”.
    Formidable, con lujo de detalles, la descripción que haces del proceso de apareamiento e inseminación de las vacas.
    El final, imprevisible.
    Bonitiños sonos.

  3. Moitas grazas.
    Aquí na nosa terra temos moi bo material e a “rubia gallega” non era menos.
    Unha aperta para ti e os de Palmeira.
    E encantada, Magdalena.

  4. Bonita entrada, Carme. Ante todo, bienvenida; espero pasar buenos ratos de lectura contigo.
    Había una revista argentina ¡ Vaca ! dedicada exclusivamente al mundo bovino. En ella se ponderaba siempre la excelencia de la “rubia gallega” por encima de la “frisona”, las famosas vacas teutonas de color blanco y negro. Y seguro que con sementales como el vuestro, la “frisona Holstein” se quedaría muy relegada al lado de las de nuestro país.
    Encantada, Carme. Besiños palmeiráns.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *