Fidel Vidal. O desexo é algo que se ten e non se ten. Que se ten como falta e non se ten como posibilidade. Mentres o desexo se move no devir do eu, a demanda fai que o suxeito sexa. De onde xorde a falta? E de que falta estamos a falar? André Gide, Fernando Pessoa, Manuel Antonio, foron orfos de pai desde moi cativos. Manuel Antonio procurou, inconscientemente, a través da enfermidade e da morte, unha identificación coa figura do pai (O sol da tristeza, Espiral Maior, 2010). Algo semellante sucedeulle a san Juan de la Cruz. Rexeitado o seu pai, Gonzalo Yepes, polos propios parentes a causa do matrimonio con Catalina (que resultaría ser unha nai exemplar e extraordinaria), morreu pobre despois de dous anos dun intenso sufrimento deixando, sós e na miseria, unha viúva con tres cativos.

Juan, o máis pequeno dos irmáns, para paliar a extrema pobreza onde caeran, converteríase axiña nun “neno da Doutrina”, para máis adiante entrar na Universidade. Co tempo transformaríase nun Carmelita descalzo rodeado de cruces e caveiras. A pobreza e a morte, sempre presentes, seguirán ao axexo e á vista. A busca dunha imaxe paterna e a necesidade dese amor (por amor na experiencia da sacrificada nai) vai ser un importante elemento a ter presente na obra do santo.

O neno André Gide, entre a morte e o erotismo da masturbación, só ten do amor a palabra protectora e prohibitiva. A morte levou, co seu pai, aquilo que humaniza o desexo. Ao non poder alcanzar a práctica carnal, no seu lugar farase unha pera mental. Entendemos agora o das peras mentais? Por iso -di Lacan (Suplemento de Escritos)- o desexo está confinado, para el, á clandestinidade: desexo e orfandade, carencia e privación.

Nada do desexo, que é falta, pode ser pesado nin pousado en bandexas, como non sexan as da lóxica, mais dunha lóxica especial. “A miña mágoa non irrompeu até que vin a miña nai de pleno loito (…) E de súpeto sentinme envolto por todo ese amor, que a partir de aí se pechaba sobre min.” (Gide)

O hábito, igual que a máscara (persoa), amosa a realidade do suxeito en vez de a ocultar: ser pobre entre os máis pobres, sen alpargatas, descalzo. Sen pedir ren e dándoo todo, é dicir, nada, porque é a carencia a nota fundamental do suxeito, a falta constante que dinamiza a busca continua. Aqueles que, por teren unha máscara de aluguer, persuádense que por iso teñen un rostro, pensan: “Literatura!”, “sen sospeitar que niso exprésase o seu problema tan persoal, que é, sinxelamente, o problema da persoa”. O ideal do eu, di Freud, píntase nesa máscara complexa e fórmase coa represión dun desexo do suxeito, pola adopción do inconsciente da imaxe mesma do Outro.