Patricia Torrado Queiruga. Nun momento coma o actual, é probable que nin sequera poidamos imaxinarnos o parto na casa, agora que todo está institucionalizado, mecanizado e medicamente controlado. Mais, houbo unha época, non moi afastada, na que os partos eran cousa da privacidade dun fogar, tendo a carón a túa xente, e nas mans da parteira da localidade. A preferencia polos nacementos na casa viña dado, primeiramente, porque, ao elevado número de partos e aos escasos medios, tanto económicos como de transporte, había que lles sumar que os hospitais non “estaban para estas cousas”, algo que seguiu dándose ata a década de 1970. As mulleres confiaban máis nas conxéneres da contorna que tiñan man nestes casos ca nos propios facultativos, posto que elas lles deixaban decidir tanto a postura coma o lugar para o “alumeamento”, consensuando coa parturiente e coa familia a toma de decisións, ao contrario do que no caso da atención por sanitarios.

En canto a muller se poñía de parto, os familiares eran peza fundamental para que todo saíse a pedir de boca; mentres uns ían pola parteira, os outros poñían auga a ferver, collían trapos limpos, ou mesmo mataban unha galiña para facer o primeiro caldo que tomaría a nai logo do esforzo de traer a criatura ao mundo. Decote, os partos ían asociados cun momento de impureza e, se ben se paría sobre unha manta vella, os lenzos para recibir o bebé tiñan que estar ben limpos, pois serían os encargados de velar pola súa saúde inmediata. Moitas eran tamén as defensas simbólicas que neste caso se poñían ao redor de nai e bebé, para que todo saíse ben, como medallas de ouro, figas, chaves, tesoiras para “cortar a dor”, estampas do San Ramón Nonato, da Virxe do Leite ou do Bo Parto.

Pero a intercesión máis decisiva era a da parteira, unha muller mañosa neste oficio, a meirande parte das veces sen estudos, e dedicada a outros mesteres no seu día a día, pero que coa súa habelencia e os coñecementos adquiridos doutra parteira ou dun facultativo coidaba de que tanto criatura coma parturiente saísen con ben do transo.

Se miramos atrás no tempo, veremos que o traballo de parteira vén de vello. A mediados do século XVIII, Angélique Marguerite Le Boursier Du Coudray percorreu Francia durante vinte e tres anos ensinándolles ás campesiñas o oficio de parteiras. Ela mesma foi unha pioneira, pois fixo un manequín que emulaba o tronco inferior dunha muller; feito en coiro e recheo de la. Traballou os detalles do mesmo dun xeito asombroso, pois no interior do modelo, puxo os ósos da pelve dunha falecida con cadeas e correas para simular os diferentes estadios do parto, sen deixar ningún elemento ao azar. O manequín tiña placenta, útero, vaxina, vulva e clítoris, e na cavidade interior un bebé de coiro unido a unha placenta de esponxa por un cordón umbilical. Deste xeito, nas súas clases as parteiras podían practicar as diferentes presentacións da criatura nun parto natural.

Estes cursos, que podían durar arredor duns dous meses, eran anunciados polos párrocos nas homilías diarias  para mobilizar a poboación feminina do lugar.