Ramiro Ouviña O. No hospital aínda non saben por que o levou tan rápido, pero, iso si, téñenlle reservado un lugar especial na estatística de casos excepcionais.

Áurea estaba segura de que se Xil, o seu marido, puidese escoller cando morrer e como ser enterrado escollería precisamente isto, o que lle tocou.

Adoradora, consciente e práctica da certeza da morte, sentía unha fonda satisfacción polas obrigacións que a condición de confinamento provocada pola peste do coronavirus lle impoñía: sen velorio non había gastos de café nin augardente, e sen acompañamento, o cadaleito barato, tan barato como merecía o que entendía ela era o seu destino final, o de ser alimento de vermes e humidade.

Na soidade do cuarto que, tal coma hoxe, foi acubillo dos seus durmires máis que das súas paixóns, Áurea sente abrollar lembranzas que non sabía que gardaba. E gústalle.

Dende ben rapaz, Xil aprendeu que os que tiñan era principalmente porque nin daban, nin repartían. As duras codias de pan de millo molladas na auga do pozo, que foron o seu xornal na casa do señor Duarte onde entrou a servir nada máis cumprir dez anos, axiña formaron parte do seu corazón.

Cursou escola no tempo da adolescencia pasado nas feiras. Aquela gran cerimonia da confusión enchía plenamente o seu corpo e o seu espírito, que se as bestas tiñan, tamén a el se lle podía supor. O balbordo de animais e persoas, os romances de cego mesturados coas ladaíñas dos feirantes, os cheiros do gando e o arrecendo dos caldeiros de polbo e de carne, e do viño duro da terra deitado enriba das longas mesas de madeira desbastada polo uso cotián, eran a maior e mellor experiencia.

Como todo sentimento, tamén lle deron a primeira desilusión, cando se decatou de que nunca tería cartos dabondo para ser gandeiro. Nin tería, e iso doíalle moito máis, a presenza do señor Duarte, cacique da parroquia de Muiñar, e cabeza, grande por certo, da casa dos Soutomiúdo.

Non puido chegar a gandeiro, pero si a vender o que gandeiros e labregos precisaban. Primeiro fouces e despois legoñas, sachos ou gadañas, fixeron de Xil un imprescindíbel de calquera feira merecente de tal nome.

Deixou a casa do señor Duarte e buscou nova pousada onda a avoa Carme. Arranxou as cortes, agora baldeiras, e converteunas no almacén onde gardar tanto o que lle fabricaba o ferreiro de Muiñar de Abaixo como o que tiña que encargar lonxe. E cando as feiras comezaron a desaparecer e a cambiar, el cambiou con elas.

Alugou na vila os baixos dun novo edificio de vivendas e abriu a Ferraxaría Xil, que sen el saber axiña foi alcumada “do Xailo”. Medraron dono e empresa. Nos amplos andeis, ferramentas do agro e das novas profesións convivían sen problemas. Un pouco máis aló, xuntos pero non revoltos, ofrecíanse as pezas de cociña e os obxectos de bazar.

E casou. Xa había tempo que lle botara o ollo a aquela rapaza, Áurea, veciña porta con porta coa casa materna. Saíume boa, pensaba sen dicir.

Cando as feiras, os labregos e os gandeiros marcharon cos dinosauros, abriu a Ferraxaría aos de “faino ti mesmo” e á subministración a empresas e autónomos. E onde antes estaban ferramentas agora fachendeaban televisións, lavadoras, móbiles e outros aparellos para o fogar.

O coronavirus e o confinamento pillárono por sorpresa, á surdina. Pero non era Xil home que se arredara diante das dificultades. Non. Non estaba no seu ADN.

 Pechou a porta da ferraxaría, mandou os traballadores, e mais el, ao paro e pasou á situación de emerxencia. Ben provisto de máscara, pantalla, luvas, traxe de seguridade e móbil púxose a disposición de quen o precisara. Foi ao tempo dependente, chofer e caixeiro. ´Tivo moito coidado de non entrar en contacto cos clientes, que louvaban o seu sentido do traballo e a súa dedicación á empresa e a eles. Coidadoso e precavido, só cobraba en efectivo. Nada de tarxeta nin transferencia. Xa tería el tempo de falar co banco cando fose facer os ingresos. Pola noite, ao chegar á casa, fóra protección; ducha, e roupa limpa e unha cervexa para o acompañar no reconto do total do día e do gardado na caixa forte.

Nunca pensou Xil que foran os cartos, que tanto quería, os que lle meteran o bicho no corpo. Foron as mans sen luvas? A cara sen máscara nin pantalla?