X. Ricardo Losada. Un día o poeta R.M. Rilke baixou a cortar rosas no castelo de Murot recordando que Tolstoi, a quen visitara persoalmente, se perfumaba acariciando as flores. Pouco despois pinchouse cunha delas e sangroulle a man esquerda. Ao día seguinte a infección xa lle chegara ao cóbado. O primeiro síntoma dunha enfermidade que o acabaría matando. Nalgún momento da súa vida Rilke dixera: “O amor vive nas palabras e morre nas accións”.E nun famoso poema chegou a preguntarlle á rosa contra quen adoptara as espiñas, aventurando que quizais unha alegría demasiado fina a obrigou a transformarse nunha cousa armada.
Hai anos, sendo xefe de estudos na Costa da Morte, pasoume algo moi desagradable. Presentóuseme no despacho unha profesora moi enfadada. Acababa de comprobar que lle raiaran o coche que tiña no aparcamento do propio instituto e quería que eu tomase medidas inmediatas (concretamente a expulsión) contra un alumno extremadamente conflitivo de 13 anos ao que ela lle daba clase, e ao que consideraba o seu preferido pois dedicáballe unha especial atención debido a que era dunha familia pobre e desestruturada. Pregunteille se tiña probas e díxome que non as necesitaba. Como me neguei ao que me pedía sen seguir o protocolo establecido, esixiume que lle fixese un interrogatorio en terceiro grao ata facelo cantar. Non vén agora a conto como acabou o caso. O que me interesa sinalar é que a profesora en cuestión non entendía que aquel alumno llo fixese precisamente a ela, con todo o que facía por el.
Recórdame algo que din certos xuristas con humor sobre o dereito romano, e que me permite unir esas dúas historias. O descoñecemento da lei non exime do seu cumprimento, pero o seu coñecemento, si. Aquela profesora coñecía perfectamente a lei política da presunción de inocencia e por iso cría que ela, por ser unha docente exemplar, estaba eximida de cumprila. Rilke coñecía perfectamente que as rosas son cousas armadas, pero, por ser un gran poeta das rosas, cría que estaba eximido de cumprir esa lei natural que di que as espiñas das rosas poden provocar unha infección que te leve á mesmísima morte.
Prezada Carmen:
Temos estes días no instituto un alumno de Filosofía facendo as prácticas do
máster de Educación. O outro día comentoume que comezara a ler o Parménides de
Platón e sentín nostalxia deses momentos en que les por primeira vez un libro. O mesmo me pasa cada vez que me falan de Así falou Zaratustra. Que daría por poder lelo de novo por primeira vez!
Como escritor é para min un pracer que os lectores teñan ganas de comentar os meus libros.
Non te preocupes. Nos teus comentarios non se percibe carencia ningunha.
Moita felicidade para ti e para os teus!
Antes de nada quiero agradecerte lo de “encantoume o teu comentario”. De verdad que me ha emocionado.
No sé si te conté alguna vez que tengo en la mesilla de noche, con anotaciones mías, el primer libro que leí de Nietzsche: “Así habló Zaratustra”. Es muy fuerte, pero en mis tiempos de estudiante no sabía siquiera que existiese tal persona. Llegué a tener conocimiento de su existencia mucho más tarde por su relación con Wagner.
Por cierto: tenemos pendiente el comentario sobre “A casa xunto ao volcán”, y si pluralizo es porque espero que nos veamos en verano y seas tú el que me oriente acerca de algunas anotaciones que fui haciendo a lo largo de su lectura. Si algo echo en falta es no haber tropezado con este Café cuando mis neuronas, materia gris o lo que sea estaban menos tocadas y lo de las tres erres: registrar, retener y recordar, funcionaba.
Que tengáis unas bellas Fiestas Navideñas, a pesar de la que está cayendo, y logremos entrar con buen pie en el año que se acerca.
¿Qué puedo escribir yo, leída la impecable disertación de Magdalena…?
Tuve noticia de Rilke, casi al tiempo que de Nietzsche, en mis escarceos con la ópera en la que, de alguna manera, me los encontré por su relación con compositores o con la obra de éstos. De algún modo los dos dejaron huella -de estudiante era anatema la sola mención de sus nombres y los de muchos otros pensadores-, pero la de Rilke caló más hondo porque armonizaba bastante con mi manera de concebir la vida, en contraposición al antropocentrismo de Nietzsche. Lo ideal sería quedarse con lo mejor de cada uno, cosa nada fácil de compaginar.
En la forma en que Rilke observa el mundo, hay misterio. Yo también estoy en la creencia de que “sin lo sagrado el hombre se queda a la intemperie”. La obra de Rilke es existencial: una lucha en busca del significado de la vida. Él sí creía que tenemos sed porque existe el agua.
Es muy cierto que el amor permanece en la creación poética, en los recuerdos hechos palabra. La suya es una prosa poética tan sensible en esa búsqueda del espacio interior, que te engancha.
“Quien mucho te quiere te hará sufrir (o llorar)”. A lo mejor ni Rilke ni la profesora que quería cargarte el embolado del alumno desagradecido se habían parado a pensarlo.
Un abrazo.
Prezada Carmen:
Quizais pola razóns que ti dis, eu son máis de Nietzsche que de Rilke. E, por suposto, porque a miña mente é máis filosófica que poética. Aínda así, tes toda a razón. Debemos coller o mellor de cada un. Porque, no fondo, eu non creo que estean tan afastados. É certo ese “antropocentrismo” que ti sinalas en Nietzsche pero, como ben sabes, o filósofo alemán non incluía a todos os seres humanos na súa moral dos señores. E esa moral dos señores abre moitas pontes entre a filosofía de Nietzsche e a poesía de Rilke, sobre todo a partir dese misterio que ti tan ben sinalas. E creo que tamén coincidirás comigo en que a filosofía de Nietzsche non busca outra cousa que o sagrado, se por sagrado entendemos aquilo que, sen ter por que ser relixioso, pero si “espiritual”, merece veneración.
Esa profesora portábase con ese alumno como se fose súa nai. E a ninguén lle gusta que substitúan a súa nai, sobre todo se a túa verdadeira nai adoita ignorarte. Creo que a profesora estaba máis enfadada consigo mesmo que co alumno, pero, como ben sabes, “quien mucho te quiere, te hará sufrir”. Nunca mellor dito, pois ela, máis que ao alumno, a quen quería moito, como todos os que converten o público en privado, era a si mesma.
Encantoume o teu comentario.
Un forte saúdo e un desexo de boas festas de Nadal!!!!
Prezada Magdalena:
Describes moi ben a razón de ser desta cafetería. Non sei se poucos ou moitos, pero supoño que todos os que entramos a cotío temos esa mesma sensación de goce.
Crer no ensino público é crer que as normas comúns, están por riba dos caprichos, ocorrencias e ideoloxías persoais. En caso contrario, aínda que che pague o Estado, traballas no ensino privado.
Lenda, realidade? Podo xurar polo que máis quero que no meu texto Rilke morreu acariciando unha rosa.
Apertas rianxeiras
Da gusto encontrarse pola mañanciña nesta Cafetería, despóis das habituales faenas e durante un pequeño receso, con conceptos como “Inmune, impune, rosas e espiñas”. Descansa o corpo, medita a mente, e hasta emocionalmente, unha se sinte contenta de poder ler cada día entradas tan diversas en estilos e formas.
Aínda que non sei como acabou o caso que nos relatas, (a verdade é, que sinto curiosidade) satisfáceme saber que aplicastes ese principio xurídico “in dubio pro reo” iso xa di moito de ti. Sócrates, dicía que catro características corresponden a un xuez: “escoitar cortésmente,responder sabiamente, ponderar prudentemente e decidir imparcialmente. Ti cumplistes cas catro.
E que che vou dicir de Rilke ? Sabía que morrera a consecuencia dun pinchazo dunha rosa (outros din que eso é unha lenda ) eu prefiro pensar que é certo xa que amaba tanto ás rosas, póis así pode aplicárselle aquel texto empírico: Si las causas no existiesen, todo sería producido por todo y al azar”.
Moitos biquiños , querido profesor.