Fidel Vidal. O Álbum Proust é un libro para amantes e admiradores do autor da Recherche. Editado por Mondadori España en 1988, trátase dun pequeno e fermoso volume con abundante iconografía, ordenada e comentada por Luciano De Maria, que nos compaña polas paisaxes que contemplou e pisou Proust e polas casas e estancias nas que viviu ou visitou. Ofrécenos tamén unha serie de fotos familiares e reproducións de manuscritos, así como unha imaxe de Elisabeth de Gramont, posible modelo da súa duquesa de Guermantes e algúns cadros e debuxos. Destes destacamos o famoso retrato do autor coa camelia no ollal da solapa, de J-E. Glanche, un escorzo de Cocteau asinado por  Picasso (“O admirable Picasso –escribe Proust- que concentrou con tal precisión os trazos de Cocteau”), ou o esbozo executado por Durayer de Segonzac, Proust no seu leito de morte

A obra vén complementada cun plano da cidade de Illiers (“Le Cambray de Marcel Proust”) e outro dos arredores para mellor orientármonos nos percorridos dos personaxes. Un anuncio do Gran Hotel de Cabourg, do que o Narrador, nas Mozas en flor, le un prospecto sobre a “deliciosa estancia” e a “exquisita comida” que oferta o hotel de Balbec. Mesmo hai un Apéndice no que se inclúe, entre outros, o Cuestionario, unha esmerada Cronoloxía e unha Bibliografía feitas por Pierre-Louis Rey, que se acompañan dun mapa de Normandía, La Normandía di Proust e dun detallado da Costa di Balbec.

Rafael Conte, no Limiar, lémbranos que Polo camiño de Swann, o primeiro volume da Recherche, foi publicado pola editorial Grasset, pagado con diñeiro do propio autor, despois de ser rexeitado por outras, entre as que salientamos Gallimart, quen publicaría con posterioridade toda a súa obra. André Gide, responsable do primeiro rexeitamento, pediría desculpas “recoñecendo o seu erro”. A relación de amizade entrambas personalidades persistiu até a morte de Proust. Gide comenta con precisión o proceso da enfermidade no seu Diario. “O outro día puiden convencerme de que estaba realmente enfermo. Di que pasa horas enteiras sen poder sequera mover a cabeza” (24 de maio de 1921). Proust falecerá de pulmonía,  aos 51 anos de idade, o 18 de novembro de1922.

Giovanni Raboni, na Introdución, descóbrenos que as famosas “madalenas” non eran “madalenas”. Quen si mercaba madeleines nunha panadaría-pastelería da vila era a tía Léonie, e é probable que Marcel nunca as comese. “Aquilo que Proust lembra en 1909 é un anaco de pan mollado en te”. Pero a novela inmortalizou “un deses doces pequechos e avultados chamados petites madeleines, que parecen moldeados dentro dunha cuncha acanalada de vieira”, e que talvez Marcel debeu saborear na súa infancia, “xa que Illiers (Cambray), etapa no camiño de Santiago, fixéraas especialidade do lugar”, cando as madeleines de máis sona eran as de Reims ou as de Commercy.